Soefisme is een manier van leven waarin een diepere identiteit wordt ontdekt en geleefd. Deze diepere identiteit, voorbij de reeds bekende persoonlijkheid, is in harmonie met alles wat bestaat. Deze diepere identiteit, of essentiële zelf, heeft vermogens van bewustzijn, actie, creativiteit en liefde die de mogelijkheden van de oppervlakkige persoonlijkheid ver te boven gaan. Uiteindelijk wordt begrepen dat deze vermogens tot een groter leven en wezen behoren, dat we op onze eigen unieke manier individualiseren, zonder daarvan gescheiden te zijn.

Soefisme is niet zozeer een doctrine of een geloofssysteem als wel een ervaring en manier. van het leven. Het is een traditie van verlichting die de essentiële waarheid door de tijd heen draagt. Traditie moet echter in vitale en dynamische zin worden opgevat. De uitdrukking ervan mag niet beperkt blijven tot de religieuze en culturele vormen uit het verleden. De waarheid van het soefisme vereist herformulering en frisse uitdrukking in elk tijdperk.

Herformulering betekent niet dat het soefisme zijn uitdaging aan een hardnekkig materialistische samenleving in gevaar brengt. Het is en blijft een criticus van ‘wereldsgezindheid’ – waarmee alles wordt bedoeld waardoor we de goddelijke realiteit vergeten. Het is en moet een uitweg zijn uit het labyrint van een seculiere, commerciële cultuur. het is echter een uitnodiging tot zingeving en welzijn.

Soefisme, zoals we het kennen, ontwikkelde zich binnen de culturele matrix van de islam. De islamitische openbaring presenteerde zichzelf als de uitdrukking van de essentiële boodschap die aan de mensheid werd gebracht door de profeten van alle leeftijden. De koran erkent de geldigheid van 120.000 profeten of boodschappers die ons zijn komen ontwaken uit ons zelfzuchtige egoïsme en ons herinneren aan onze spirituele aard. De koran bevestigde de geldigheid van eerdere openbaringen, terwijl hij beweerde dat de oorspronkelijke boodschap in de loop van de tijd vaak werd vervormd.

De aanspraak van het soefisme op universaliteit is gebaseerd op de brede erkenning dat er maar één God is, de God van alle mensen en alle ware religies. Soefisme begrijpt zichzelf om de wijsheid rea gemaakt door de grote profeten – inclusief Jezus, Mozes, David, Salomo en Abraham, onder anderen, en impliciet inclusief andere niet nader genoemde verlichte wezens van elke cultuur.

In de westerse wereld bestaan tegenwoordig diverse groepen onder de naam van het soefisme. Enerzijds zijn er degenen die zouden zeggen dat er geen echt soefisme kan bestaan zonder waardering en beoefening van de principes van de islam. Aan de andere kant bestaan er enkele groepen die min of meer de islamitische wortels van het soefisme negeren en hun leer van verder stroomafwaarts halen, van “soefi’s” die al dan niet contact hebben gehad met specifiek islamitische leerstellingen.

Wij zou kunnen zeggen dat er mensen zijn die het soefisme accepteren als zowel vorm als essentie, en er zijn anderen die in essentie soefi zijn, maar niet in vorm. Naar mijn mening een waardering en begrip van de koran, de uitspraken van Mohammed en historische Soefisme is van onschatbare waarde voor de reiziger op het Soefi-pad.

Historisch gezien werd het soefisme niet gezien als losstaand van de essentie van de islam. De leraren volgden hun verlichting allemaal via een transmissieketen die terugging tot Mohammed. misschien waren ze het niet eens met bepaalde interpretaties van de islam, ze trokken nooit de essentiële geldigheid van de koranopenbaring in twijfel, noch waren ze fundamentalisten in de zin van een rigide interpretatie van die openbaring of het in diskrediet brengen van andere religies. De hoogste prestaties binnen de islamitische cultuur en waren een kracht van tolerantie en gematigdheid.

Gedurende veertien eeuwen heeft de brede soefitraditie een hoeveelheid literatuur bijgedragen die ongeëvenaard is op aarde. Op de een of andere manier zorgden de leidende principes van de Koran en de heroïsche deugd van Mohammed en zijn metgezellen voor een stimulans die een spiritualiteit van liefde en bewustzijn liet bloeien. Degenen die tegenwoordig het soefipad volgen, zijn de erfgenamen van een immense schat aan wijsheidsliteratuur.

Beginnend bij zijn wortels in de tijd van Mohammed, is het soefisme organisch gegroeid als een boom met vele takken. De oorzaak van de vertakking was meestal de verschijning van een verlichte leraar wiens methoden en bijdragen aan de lering voldoende waren om een nieuwe lijn van groei op gang te brengen. Deze takken zien elkaar over het algemeen niet als rivalen. Een soefi kan in sommige gevallen worden ingewijd in meer dan één tak om de genade (baraka) en kennis van een bepaalde orde te ontvangen.

Er is weinig cultus in het werk van soefi’s. Soefi’s van de ene orde kunnen bijvoorbeeld de bijeenkomsten van een andere orde bezoeken. Zelfs het charisma van een bepaalde leraar wordt altijd bezien vanuit het perspectief dat deze gave volledig aan God te danken is.Het charisma is waardevol voor zover het de harten van studenten kan binden aan een mens die de waarheid van de leerstelling is, maar er zijn veel waarborgen om iedereen eraan te herinneren dat persoonlijkheidsverering en buitensporige trots op iemands verbondenheid vormen van afgoderij zijn, de grootste “zonde.”

Als het soefisme één centrale waarheid erkent, is het de eenheid van het zijn, dat we niet gescheiden zijn van het goddelijke. De eenheid van het zijn is een waarheid waarvoor onze tijd zich in een uitstekende positie bevindt om waarderen – emotioneel, vanwege de inkrimping van onze wereld door communicatie en transport, en intellectueel, vanwege de ontwikkelingen in de moderne fysica. Wij zijn Eén: één volk, één ecologie, één universum, één wezen. Als er één waarheid is, waardig van de naam is het dat we allemaal integraal deel uitmaken van de waarheid, niet gescheiden. De realisatie van deze waarheid heeft zijn effecten op ons besef van wie we zijn, op onze relaties met anderen en op alle aspecten van het leven. Soefisme gaat over besef de stroom van liefde die doorloopt door het menselijk leven, de eenheid achter vormen.

Als het soefisme een centrale methode heeft, is het de ontwikkeling van aanwezigheid en liefde. Alleen aanwezigheid kan ons wakker maken uit onze slavernij aan de wereld en onze eigen psychologische processen. En alleen liefde, kosmische liefde, kan het goddelijke bevatten. Liefde is de hoogste activering van intelligentie, want zonder liefde zou er niets groots worden bereikt, of dit nu spiritueel, artistiek, sociaal of wetenschappelijk is.

Soefisme is de eigenschap van degenen die liefhebben. De minnaar is iemand die wordt gezuiverd door liefde, vrij van zichzelf en zijn eigen kwaliteiten, en volledig aandachtig voor de Geliefde. Dit wil zeggen dat de Soefi door geen enkele eigenschap van zichzelf in slavernij wordt gehouden, omdat hij alles wat hij is en heeft, ziet als behorend tot de Bron. Shebli zei: “De Soefi ziet niets behalve God in de twee werelden.”

Dit boek gaat over één aspect van het soefisme – aanwezigheid – hoe het kan worden ontwikkeld en hoe het kan worden gebruikt om onze essentiële mens te activeren. Aboe Muhammad Muta’ish zegt: “De Soefi is hij wiens gedachte gelijke tred houdt met zijn voet – dat wil zeggen, hij is volledig aanwezig: zijn ziel is waar zijn lichaam is, en zijn lichaam is waar zijn ziel is, en zijn ziel waar zijn voet is, en zijn voet waar zijn ziel is. Dit is het teken van aanwezigheid zonder afwezigheid. Anderen zeggen integendeel: “Hij is afwezig van zichzelf maar aanwezig bij God.” Dat is niet zo: hij is aanwezig bij zichzelf en aanwezig bij God. ”

We leven in een cultuur die is beschreven als materialistisch, vervreemdend, neurotisch individualistisch, narcistisch, en toch bezaaid met angst, schaamte en schuldgevoel. Vanuit het soefi-standpunt lijdt de mensheid tegenwoordig onder de grootste tirannie, de tirannie van het ego. We “aanbidden” ontelbare valse afgoden, maar het zijn allemaal vormen van het ego.

Er zijn zoveel manieren waarop het menselijke ego zich zelfs de zuiverste spirituele waarden kan overnemen. De ware soefi is degene die maakt geen aanspraak op deugd of waarheid, maar die een leven leidt van aanwezigheid en onzelfzuchtige liefde. Belangrijker dan wat we geloven, is hoe we leven. Als bepaalde overtuigingen leiden tot exclusiviteit, zelfingenomenheid, fanatisme, is het de ijdelheid van de ‘gelovige’ dat is het probleem. Als de remedie de ziekte vergroot, is er een nog meer basale remedie nodig.

Het idee van “aanwezigheid met liefde” is misschien wel de meest basale remedie voor het heersende materialisme, egoïsme en onbewustheid van onze tijd. In onze obsessie met ons valse zelf, door God de rug toe te keren, hebben we ook ons essentiële Zelf verloren, onze eigen goddelijke vonk. Door God te vergeten, zijn we onszelf vergeten. God herinneren is het begin van onszelf herinneren.

Een fragment uit Living Presence: A Sufi Way to Mindfulness & the Essential Self

Beschikbaar uit Threshold Books

Gepubliceerd door Jeremy Tarcher, Inc.