Timboektoe. Djenné. Koumbi Saleh. Eeuwenlang had de Sahel enkele van de meest invloedrijke beschavingen van Afrika. Een smalle strook semi-aride land ten zuiden van de Sahara, de Sahel, trok zowel Arabieren aan die op zoek waren naar goud uit Soedan als Europeanen die op zoek waren naar slaven uit West-Afrika. De twee invloeden versmolten met inheemse. , waardoor een cultureel complex gebied ontstaat. De Sahel is algemeen Frans sprekend, Islamitisch en ontleent zijn naam (“kust”) aan het Arabisch.
Maar de regio, een van de armste en meest milieubelastende plekken op aarde, heeft grote problemen. In de jaren zeventig kreeg de Sahel internationale aandacht toen droogte en hongersnood bijna 200.000 mensen het leven lieten. Hoewel de omstandigheden sindsdien zijn verbeterd, moet het nog een vicieuze cirkel van bodemerosie, onvoldoende irrigatie, ontbossing, overbevolking, woestijnvorming en droogte doorbreken. Delen van de regio – zoals het legendarische Timboektoe van Mali – zijn nu meer Sahara dan Sahel.
Naarmate het milieu heeft geleden, is de strijd om inkomen toegenomen. Etnische lijnen die veel traditionele beroepen – herders en boeren – verdeelden, zijn vervaagd, vaak tot bloedvergieten. In plaats van vast te houden aan het land, trekken plattelandsarbeiders nu naar de steden. Dakar (Senegal), Ougadougou (Burkina Faso), Niamey (Niger) en Bamako (Mali) bezitten nu ongeveer 25 procent van de bevolking van de Sahel en elk jaar groeien met nog eens vijf procent. Open riolen komen vaak voor, en elektriciteit, stromend water en vuilnis verzamelen maar al te weinig.
Om de spanning te verlichten, moet het land van de Sahel worden hersteld, vinden internationale ontwikkelingsagentschappen. Ambitieuze boomplant- en irrigatieprojecten verspreid over de Sahel, wat de hoop aanwakkert. Zullen ze slagen? Voorlopig blijft het antwoord twijfelachtig.