Euphorbia is een groot geslacht van gladde en doornige struiken en cactusachtige vetplanten van 4 tot 6 meter in de wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae). Van de meer dan 1.600 soorten (waaronder kerstster, castor bean en cassave), doornenkroon, is E.milii een kleine tropische soort uit Madagaskar die al lang als kamerplant of sierplant in warme klimaten wordt gekweekt. Er zijn veel cultivars en hybriden ontwikkeld die variëren in bloemgrootte en kleur. De soortnaam milii eert Baron Milius, ooit gouverneur van het eiland Bourbon, die de soort in 1821 in Frankrijk in de teelt introduceerde. De algemene naam verwijst naar een legende dat deze plant werd gebruikt als de doornige kroon die Jezus bij zijn kruisiging droeg. Er zijn aanwijzingen dat deze plant voor de tijd van Christus naar het Midden-Oosten was gebracht en de stengels zijn flexibel genoeg om tot een cirkel te weven, maar het is waarschijnlijker dat een andere plant als kroon werd gebruikt.

De soort E. milli groeit als een struikachtige plant op een houtachtige stengel tot 90 cm hoog. De variëteit splendens wordt groter, 5-6 ’, en de hybriden hebben verschillende groottes. De grijsbruine, vertakte stengels, aangepast voor wateropslag, zijn 5-7-zijdig. De stengel en takken zijn bedekt met prominente, 1 ″ scherpe grijze stekels, hoewel er enkele klonen zijn die bijna doornloos zijn. De nieuwe groei is schaars bedekt met smalle, sappige bladeren. De bladeren met gladde randen zijn 1½ ”lang (sommige hybriden zijn veel groter, tot wel 6 ″ lang), omgekeerd eirond (breder bij de punt) en zijn spiraalvormig op de stengel gerangschikt. De heldergroene tot grijsgroene bladeren vallen van nature af naarmate de stengels volwassen worden, wat bij oudere planten een schraal uiterlijk geeft. De plant kan volledig ontbladeren bij stress (droogte of hoge temperaturen), maar zal later doorbladeren bij nieuwe groei.

Typische Euphorbia-achtige bloeiwijzen worden het hele jaar door onder ideale omstandigheden geproduceerd. Een gespecialiseerde structuur genaamd cyathium (gefuseerde schutbladen die een beker vormen) heeft een enkele vrouwelijke bloem met 3 stijlen omgeven door vijf groepen mannelijke bloemen, elk met een enkele helmknop, en vijf nectarklieren. Twee van die vijf nectarklieren hebben bladachtige aanhangsels die de meeste mensen als “bloem” zouden beschouwen.

Bij de soort zijn deze helderrood, of geel in E. milii var. tananarivae, die vaak wordt verkocht als E. millii var. lutea, maar hybriden bieden een verscheidenheid aan bloemkleuren van wit, crème en geel tot vele tinten roze en rood. Sommige hybriden zijn er in dubbele vormen. De bloemen zijn over het algemeen geproduceerd in clusters (cymes) langs de stengel (axillair), maar sommige selecties bloeien in terminale clusters. Soms is een slechte bloei te wijten aan te veel licht ’s nachts – deze planten hebben duisternis nodig om te bloeien.

Doornenkroon is een vrij taaie plant in de teelt, onder extreme omstandigheden en ziet er nog steeds goed uit. Verschillende soorten en cultivars in het E. milii-complex werden in de jaren 70 in de teelt geïntroduceerd en werden in de veredeling gebruikt om een breed scala aan plantvormen en bloemkleuren te produceren. Hybriden van E. milii en E. lophogona (die lange, leerachtige bladeren heeft) produceerden vrij bloeiende planten met grote, dikke, diepgroene bladeren. De Californische hybriden, ontwikkeld voor hun stevige stengels en grotere kleurrijke bloemenschutbladen, worden vaak aangeduid als “gigantische doornenkroon” -series (bijv. ‘Rosalie’, ‘Vulcanus’ en ‘Saturnus’). Duitse telers maakten selecties van natuurlijke kruisingen in het wild vergelijkbaar met de Californische hybriden maar met dikkere bladeren en dunnere stengels, waaronder variëteiten als ‘Somona’ en ‘Gabriella’.De bloemen, variërend in kleur van crème tot verschillende tinten roze en rood, worden vaak gevormd binnen andere bloemen. Veel van deze hybriden zijn gepatenteerd en velen worden op de markt gebracht in zeer kleine potten, omdat ze zowel droogte als te veel water verdragen en goed bloeien in kleine containers. Short and Sweet ™ is een compacte dwergcultivar met zachte stekels. bedekt met kleine felrode schutbladeren. ‘Mini-Bell’ is een andere dwerg cultivar met een compacte groeiwijze en veel kleine rode bloemen.

In th Begin jaren negentig werden in Thailand nieuwe grootbloemige hybriden geproduceerd.Deze Thaise Poysean-hybriden waren waarschijnlijk het resultaat van een mutatie in plaats van selectief fokken (Poysean is de naam die Chinese immigranten gebruiken voor E. milii). De economische hoogconjunctuur van die tijd en de vraag naar meer exotische soorten E. milii voedden de ontwikkeling van honderden cultivars, met een enorm scala aan bloemkleuren en plantgroottes. In plaats van alleen felrood of geel waren er ook veel pasteltinten, vaak met mengsels van verschillende kleuren. Met cymes met meer bloemen leken sommige meer op hortensia’s dan op de typische doornenkroon. De vorm van deze planten neigt meer rechtop en compacter te zijn dan de typische soort met losse stengels en de bladeren zijn veel groter en helderder groen. Toen de Zuidoost-Aziatische economie eind jaren 90 crashte, gingen de meeste van deze cultivars verloren. Nu zijn er nog maar een paar grote telers in de buurt van Bangkok die deze planten exporteren. De Thaise hybriden zijn populair als verzamelplanten, maar zijn niet met succes geïntroduceerd in Europa of de VS als reguliere bloeiende kamerplanten. Er zijn veel verschillende cultivars verkrijgbaar bij gespecialiseerde kwekerijen. Een paar omvatten ‘Jingle Bells’ met zachtroze schutbladeren getint met rood en groen; ‘New Year’ heeft boterachtige gele schutbladen die veranderen in kersenrood naarmate ze ouder worden; ‘Pink Christmas’ sportcrème schutbladen met lichtroze en roodachtige strepen; en ‘Spring Song’ met roomgele schutbladen.

Deze planten kunnen in de zomer buiten worden verplaatst. Om zonnebrand te voorkomen, moet u ze geleidelijk aan de hogere lichtniveaus buitenshuis wennen. De planten hebben baat bij regenwater, maar zorg ervoor dat u dode bladeren of samengeklitste bloemen verwijdert tijdens periodes van langdurige nattigheid, zodat schimmelziekten zich niet ontwikkelen. Elk plantendeel dat bruin wordt, moet onmiddellijk worden afgesneden om te voorkomen dat de rot zich verder verspreidt.

Doornenkroon is vrij tolerant ten opzichte van een reeks omstandigheden. Deze soort geeft de voorkeur aan volle, directe zon en gemiddelde temperaturen, maar groeit in halfschaduw (hoewel de bloei kan afnemen). Sommige hybriden zijn beter aangepast aan halfschaduw. Het zal temperaturen tot ongeveer 35 ºF overleven, dus planten die in de zomer in het middenwesten naar buiten worden verplaatst, moeten ruim voor de vorst naar binnen worden verplaatst. Het doet het goed bij lage luchtvochtigheid, dus slaagt het in verwarmde huizen in noordelijke klimaten. De soorten en variëteiten doen het het beste als de grond tussen diepe gietbeurten door mag drogen. Veel van de hybriden doen het echter beter met groeiomstandigheden die geschikter zijn voor tropische bladplanten dan typische vetplanten, en ze hebben vaker water nodig. In de lente en zomer licht bemesten met een uitgebalanceerde meststof. Overbemesting zal een zachte en krachtige vegetatieve groei en weinig bloemen produceren. E. milli is gevoelig voor boor, dus wees voorzichtig met het gebruik van meststoffen met een hoog gehalte aan micronutriënten.

De meeste soorten doornenkroon kunnen in kleine containers worden bewaard om de planten compacter te houden en zelfs bij beperkte wortelruimte te bloeien . Sommige hybriden hebben grotere containers nodig. Verpot alleen wanneer de plant uit de container groeit en herplant met een rijk, goed doorlatend plantmedium, zoals een commerciële cactussenmix aangevuld met extra perliet, puimsteen, scherp zand of grind en een beetje extra gecomposteerde mest of een andere organische voedingsbron. De plant kan lager in de grond worden gezet dan het oorspronkelijke niveau, vooral als de plant te hoog wordt voor de container (of om de entunit op sommige van de geënte hybriden te verbergen). Herplant in de lente of zomer wanneer de plant krachtig groeit.

Planten kunnen worden gesnoeid om hun vorm en grootte te behouden. Het melkachtige sap zal aan snijgereedschap blijven kleven en kauwen, dus het is het beste om een mes te gebruiken dat gemakkelijker schoon te maken is in plaats van een schaar. Net als bij andere Euphorbia’s kan het overvloedige, plakkerige, melkachtige sap dermatitis veroorzaken bij gevoelige personen en tijdelijke blindheid als er voldoende in de ogen komt. Het is giftig bij inslikken, dus wees voorzichtig bij het snoeien of vermeerderen van deze plant. Pas ook op voor de scherpe doornen! Snijd de stengels terug tot okselknoppen om de vertakking en een compactere groeiwijze te vergroten, of verwijder hele takken terug naar hun basis om de plant te openen. Verwijder eerst zwakke of dunne takken om de groeikracht van de plant te verbeteren. Hybriden hebben meestal minder snoei nodig dan de soort, omdat ze zijn gefokt om meer vertakt en compacter te zijn.

Deze plant wordt gemakkelijk vermeerderd uit snoeihout of stengelstekken. Verwijder 3-6 ″ eindsecties en dompel het afgeknipte uiteinde in koud water of poedervormige tuinbouwkool om te voorkomen dat het melkachtige sap overmatig stroomt. Laat de stekken 2-3 dagen drogen voordat u ze in een goed doorlatende plantmix (zoals scherp zand, perliet en turf) plaatst om te rooten. Houd het medium nauwelijks vochtig – als het te droog is, wortelen de stekken niet, maar als het te nat is, kunnen ze gaan rotten. Ze zouden binnen 5-8 weken moeten wortelen als de temperatuur warm is. Doornenkroon in potten wordt na vele jaren vaak vervallen; deze planten kunnen het beste worden weggegooid na het aanleggen van stekken om de oorspronkelijke plant te vervangen. Planten kunnen ook worden vermeerderd door V-gespleten enten met een stengelpunt van 2-3 ″ op een 2-3 2-3 stronk, met, ”bijpassende wiggen. Planten kunnen ook uit zaad worden gekweekt, maar planten produceren zelden zaad zonder handbestuiving met verschillende planten.

Doornenkroon heeft weinig ernstige plagen. Mealybugs zijn de meest voorkomende insectenplaag in het middenwesten, maar spintmijten, schubben en trips kunnen voorkomen. Ziekten zijn over het algemeen het resultaat van te veel water, hetzij in de grond of op het gebladerte.

– Susan Mahr, University of Wisconsin – Madison