1. WAT HET IS
Objectbestendigheid betekent dat een kind begrijpt dat dingen en mensen nog steeds bestaan, zelfs als ze niet kunnen worden gezien of gehoord. Het is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling en een concept dat werd ontwikkeld door kinderpsycholoog Jean Piaget.
Je kunt het begrip van een kind van de duurzaamheid van objecten meten aan de hand van hun reactie wanneer je een favoriet speeltje verbergt. Als het kind er verward of overstuur uitziet en het speeltje niet zoekt, hebben ze het concept nog niet begrepen. Als ze echter op zoek gaan naar het speeltje, weten ze dat het nog steeds bestaat en willen ze het terug!
Een andere indicator is de reactie van een kind wanneer je de kamer verlaat. Als de baby niet reageert of snel tot rust komt, begrijpen ze de objectduurzaamheid niet. Als ze echter van streek raken en je willen volgen, dan begrijpen ze het concept.
2. WAAROM HET BELANGRIJK IS
In de eerste paar maanden van hun leven leven baby’s in een wereld van het ‘hier en nu’. Hoewel ze een aantal bekende gezichten herkennen, bevindt hun geheugenontwikkeling zich nog in de kinderschoenen en verkennen ze hun wereld door middel van beweging en de zintuigen.
Het begrijpen van objectduurzaamheid duidt op een belangrijke ontwikkeling in het werkgeheugen van een baby, aangezien het betekent dat ze kan nu een mentale representatie van een object vormen en behouden. Het markeert ook het begin van het begrip van een baby van abstracte concepten.
Waar baby’s voorheen een wereld bewoonden die alleen bestond uit dingen die ze konden zien, horen en aanraken, betreden ze nu een wereld die meer permanent is.
Met een goed begrip van de duurzaamheid van objecten, kunnen baby’s op meer complexe manieren ontdekken en ermee omgaan.
3. ALS HET ONTWIKKELT
Volgens Piagets theorie van cognitieve ontwikkeling is objectbestendigheid een van de belangrijkste aspecten van ontwikkeling in de sensorimotorische fase (vanaf de geboorte tot twee jaar).
Piaget geloofde object permanentie ontwikkelt zich bij zuigelingen van ongeveer acht maanden oud. Onderzoek heeft sindsdien echter aangetoond dat kinderen vanaf vier maanden het concept kunnen begrijpen.
4. AAN HET GEKOPPELDE ACTIVITEITEN
Games, boeken en activiteiten waarin dingen verborgen zijn en vervolgens weer verschijnen, zijn ideaal om het begrip van kinderen over de duurzaamheid van objecten te ontwikkelen, en baby’s en peuters zullen enorm veel plezier beleven aan het vinden van verborgen voorwerpen. Hier zijn enkele ideeën om te proberen:
Speel kiekeboe. Varieer het spel naarmate het bewustzijn van kinderen zich ontwikkelt – spring bijvoorbeeld achter uw handen vandaan, in plaats van ze gewoon van uw gezicht te halen.
Speel ‘verstoppertje’. Bedek kleine voorwerpen en leg ze bloot met een sjaal of een stuk stof. Of verstop een stuk speelgoed en moedig het kind aan om het te zoeken. Laat het kind altijd eerst het voorwerp zien, bespreek wat u gaat doen en moedig het kind misschien aan om te gaan jagen door het speelgoed onder een paar kussens te zoeken.
Deel actie of rijmpjes van de vingers waarbij voorwerpen verdwijnen en en dan weer verschijnen, zoals ‘Twee kleine vogeltjes’ en ‘Dit kleine varkentje ging naar de markt’.
Voorzie containers met kleine voorwerpen erin. Het kind zal het leuk vinden om te ‘experimenteren’, dingen eruit te halen en weer terug te doen.
Deel eenvoudig pop-up speelgoed en babyboekjes, maar ook boeken met dingen die verborgen zijn onder flappen.
Steun de interesse van kinderen om objecten te ‘plaatsen’. Bied bijvoorbeeld een reeks kleine voorwerpen om grote kartonnen kokers in te ‘posten’.
5. SCHEIDINGSangst
Objectbestendigheid valt vaak samen met verlatingsangst. Voor jonge baby’s is een volwassene al snel ‘uit het zicht, uit het hart’ wanneer ze de kamer verlaten. Dat verandert echter vaak als ze ongeveer acht maanden oud zijn.
Op deze leeftijd begrijpt een kind niet alleen objectbestendigheid, maar heeft het ook een sterke gehechtheid aan de belangrijke volwassenen in hun leven ontwikkeld. Dutje en bedtijd en drop-offs bij crèches kunnen problematisch worden, waarbij veel ouders melden dat hun baby’s een hoge mate van angst beginnen te vertonen wanneer ze weggaan.
Het ontwikkelen van sterke bedtijd- en afscheidsroutines kan dit helpen verlichten angst, en de meeste baby’s zullen uiteindelijk door ervaring leren dat hun ouders altijd zullen terugkeren.
