Ця сторінка також доступна українськона.

Śmierć, ostatni kamień milowy w cyklu życia, może być przerażająca zarówno dla umierających, jak i ocalałych, aw kulturze żydowskiej towarzyszy jej wielka tradycja wierzeń, rytuałów i innych reakcji. Szczegóły dotyczące przestrzegania i praktyki różnią się w zależności od każdej społeczności żydowskiej; Niektóre tradycje dotyczące śmierci, pogrzebu i żałoby są prawie uniwersalne w całej historii, geografii i różnorodności żydowskich ruchów religijnych, ale tradycje te uderzały (i są) bardziej ze względu na ich zróżnicowanie niż jednolitość, nawet jeśli badano je w regionie. Ten krótki przegląd ma na celu przedstawienie żydowskiego dziedzictwa Rohatyna w kontekście i podkreślenie kilku specyficznych cech tego dziedzictwa, które nadal są widoczne w Rohatynie. Na końcu tej strony znajduje się lista źródeł użytych w tym przeglądzie.

Perspektywy umierania i śmierci

Postawy wobec umierania rozwinęły się po czasach biblijnych, kiedy śmierć była postrzegana jako rodzaj snu i błogosławieństwa, gdyby przyszedł na starość. Wyrażenie „istnieje wiele dróg prowadzących do śmierci” wspomniane w Biblii hebrajskiej zostało później zinterpretowane liczbowo w Talmudzie jako oznaczające 903 różne sposoby śmierci, od lekkiej do ciężkiej, a wraz z upływem czasu uważano, że dzień i sposób śmierci danej osoby być znakami zmarłych.

Pojęcia duszy, życia pozagrobowego i miejsca gromadzenia się zmarłych są mniej wyraźne we wczesnej tradycji żydowskiej niż w niektórych innych, ale były pod wpływem myśli kabalistycznej i tradycji ludowej konceptualne pochodzenie niektórych współczesnych poglądów jest trudne do prześledzenia W Biblii hebrajskiej Szeol, miejsce zgromadzeń, jest różnie opisywane jako miejsce zapomnienia, ponure i ciemne, głęboko w ziemi i jak najdalej od nieba. Zachowanie za życia nie ma wpływu na nasze oczekiwania; zmarli istnieją po prostu bez wiedzy i uczuć. Dla wielu Żydów największym bólem śmierci było oddzielenie od Boga i niemożność komunikowania się z Bogiem.

Podstawowe przekonania W odniesieniu do De ath

Podstawowa zasada żydowskiej wiary, nieczystość zmarłych, leży u podstaw wielu zwyczajów związanych ze śmiercią i pochówkiem, określonych w prawie halachicznym (np. Lb 19). Stąd znaczenie cmentarzy: zmarli muszą być oddzieleni od miejsc zamieszkania ludzi i ograniczeni do obszarów tylko dla nich. Podobnie żydowski zwyczaj grzebania zmarłych wkrótce po śmierci; odnosi się to również do rozkładu organizmu i ryzyka, jakie stwarza dla ocalałych. Perspektywy dotyczące relacji osób żywych z ciałami zmarłych były różne, zwłaszcza między społecznościami miejskimi i wiejskimi oraz w czasach i miejscach, w których śmiertelność dzieci była wyjątkowo i stale wysoka.

Inne podstawowe zasady Wiara żydowska obejmuje szacunek dla zmarłych (nawet ciała zmarłego) i troskę o ocalałych. Koncepcje te wywodzą się z szerszych zasad szacunku należnego rodzicom i innym starszym, potrzeby łagodzenia cierpień innych oraz podstawowej równości wszystkich wobec Boga. Zwyczaje dotyczące przygotowania zwłok do pogrzebu, pogrzebu, żałoby i wiele innych wciąż odnoszą się do tych zasad.

Towarzystwa pogrzebowe i przygotowanie ciała

W czasach biblijnych Żydowska rodzina miała obowiązek opiekować się swoimi zmarłymi i chować ich lub chować do grobu, ale uważano również za jedno z praw ludzkości, aby nie pozwolić nikomu leżeć bez pogrzebu. W większych społecznościach stało się powszechne, że pojedyncze osoby lub nieformalne grupy wolontariuszy pomagały tym, którzy zmagali się z wysiłkiem związanym z wiekiem, biedą lub wyniszczającym żalem.

Obowiązek pochówku dotyczy każdego zostali skazani na śmierć, nieodebranych zabitych, samobójców i nieznajomych w społeczności. Odmowa pogrzebu była najbardziej upokarzającą zniewagą, jaką można było zadać zmarłemu, ponieważ oznaczało to „stać się pokarmem dla drapieżnych bestii”. Tradycje współczucia nakazują więc pochówek dla wszystkich.

Stowarzyszenie, które w imieniu całej społeczności przejęło odpowiedzialność za przygotowanie i pochówek zmarłych, powstało w Pradze w XVI wieku, a następnie rozprzestrzeniło się w Europie Środkowej, aby ostatecznie leczenie zmarłych powierzono stowarzyszeniom pogrzebowym praktycznie w każdej społeczności żydowskiej. Wczesne społeczeństwa nazywały się czymś podobnym do Hewrah Kadisza 'Gemilut Hesed shel Emet („Święte Stowarzyszenie tych, którzy naprawdę dobrze czynią”). Z biegiem czasu stowarzyszenia zyskały prestiż i przybrały różne nazwy, ale ostatecznie każde stowarzyszenie pogrzebowe wzajemnej pomocy stało się znane po prostu jako hewrah kadisza („święte bractwo”).Społeczeństwa nadal stanowiły główne ramy radzenia sobie z chorobami, rytuałami na łożu śmierci, takimi jak spowiedź, przygotowywanie zwłok i przeprowadzanie pochówków.

Długie tradycje żydowskie uważają zmarłych za bezbronnych i jako wyraz szacunku ciała nie należy zostawiać samego; należy go stale pilnować, w słońcu lub przy blasku świec, w dni powszednie lub w szabat, aż do pogrzebu. W wielu domach osoby towarzyszące ciału (rodzina zmarłych lub członek hewry kadisza) będą w tym okresie nieustannie recytować Księgę Psalmów na zmianę. Czytanie psalmów w tym czasie jest w tradycji żydowskiej postrzegane jako apel o łaskę Boga ze względu na zmarłych.

Po stwierdzeniu śmierci przez lekarza lub rodzinę, w domu zmarłego zasłania się lustra, aby zmniejszyć refleksję na temat piękna i ozdób ciała. Istnieją trzy główne etapy przygotowania ciała do pochówku: mycie (rechitzah), rytualne oczyszczenie (taharah) i ubieranie (halbazy). Ciało myje się czystą wodą i owija w prosty płaszcz z tkaniny lub szatę (dla mężczyzn kociątko), najlepiej biały i lniany; symbolicznie podkreśla to równość wszystkich (bogatych i biednych) po śmierci. Na ciało nie nakłada się biżuterii ani kosmetyków. Mężczyzna może być również owinięty talitem (szalem modlitewnym), o który modlił się za życia. Zwyczaj żydowski również powszechnie unika otwartej trumny przed i podczas pogrzebu; jedna tradycja sugeruje, że jest to po to, aby wrogowie zmarłych nie radowali się na ten widok.

Zwykle trumna jest zwykłym drewnianym pudełkiem bez wewnętrznych wykończeń lub zewnętrznych ozdób oraz bez polerowanych uchwytów. W trumnie nie ma kwiatów. W niektórych tradycjach z dna trumny wyjmuje się deskę lub wywierca w niej otwór, aby przyspieszyć proces zadośćuczynienia zgnilizny; niektóre inne społeczności żydowskie, zwłaszcza w Izraelu, całkowicie pomijają trumnę. Żydowskie przekonania o integralności ciała człowieka jako znaku chwały Bożej oraz o konieczności kontaktu z ziemią po śmierci w celu odkupienia rozkładu powodują, że niektóre żydowskie ruchy religijne unikają sekcji zwłok, balsamowania lub kremacji. Te ograniczenia nie są uniwersalne, szczególnie w diasporze zachodniej (w Ameryce Północnej i gdzie indziej); Zakazy autopsji są czasami łagodzone wszędzie, gdzie wysiłek może uratować życie innych lub rozwiązać przestępstwo.

Cmentarze, pogrzeby i pochówki

W języku hebrajskim cmentarz nazywa się bet kevarot (dom lub miejsce grobów – Neh. 2: 3), ale częściej bet hayyim (dom lub ogród życia ) lub bet olam (dom wieczności – Kazn.12: 5). Zgodnie z tradycją żydowską cmentarz jest świętym miejscem nawet bardziej niż synagoga. Żydowskie praktyki podlegają surowym przepisom dotyczącym pochówku i żałoby. Dla Żydów opieka nad cmentarzami jest podstawowym obowiązkiem religijnym i społecznym. Talmudyczne powiedzenie „żydowskie nagrobki są sprawiedliwsze niż pałace królewskie” (Sanh. 96b; por. Mat. 23:29) odzwierciedla troskę, jaką należy okazywać żydowskim grobom i cmentarzom. W normalnych okolicznościach cała społeczność żydowska chętnie udziela ochrony , naprawa i konserwacja cmentarzy.

Z drugiej strony cmentarz jest również miejscem nieczystości. Starożytne prawo żydowskie wymaga, aby cmentarz miał co najmniej 50 łokci (odległość co najmniej 25 m) od najbliższego domu. Należy uważać, aby ostrzegać gości i przechodniów o jego obecności (poprzez znaki, płoty lub inne oznaczenia). Podobnie, odwiedzający powinni myć ręce przy opuszczaniu cmentarza, a wiele cmentarzy żydowskich ma w tym celu odpowiednie udogodnienia bramy.

Ponieważ cmentarz jest miejscem świętym i miejscem modlitwy, żydowskie zwyczaje unikają wykorzystywania grobów i terenów cmentarnych przyjemność, lekkomyślność, a nawet nauka. Dlatego goście noszą skromny strój (w tym nakrycia głowy dla mężczyzn) i nie jedzą ani nie piją w obrębie cmentarza ani w jego pobliżu. Żydzi powstrzymują się od obcych rozmów i muzyki lub innych rozrywek, a odwiedzający powinni unikać przechodzenia lub siedzenia na nagrobkach (dopuszczalne jest siedzenie na ławkach lub innych podporach w pobliżu grobów). Wszystkie tradycje dotyczące tych tematów wywodzą się z szacunku dla świętości tego miejsca i zmarłych, którzy są tam pochowani.

Identyfikacja cmentarza jako miejsca świętego leży również u podstaw tradycji, które unikają wykorzystywania tego miejsca do celów prywatnych. Żydzi wyznający pewne ruchy religijne unikają zbierania przypadkowo rosnących na cmentarzu kwiatów i owoców drzew, a dla tych Żydów trawa, która tam rośnie, powinna być uprawiana (przez wypas lub ścinanie) bez korzyści dla społeczności żydowskiej. Zaniedbanie wielu cmentarzy żydowskich w Europie Środkowej i Wschodniej w dzisiejszych czasach jest oczywiście spowodowane brakiem społeczności żydowskich w tych miastach od czasu Shoah, ale cmentarze pozbawione stałej opieki istnieją wszędzie tam, gdzie społeczności założycielskie przeniosły się lub zostały przesiedlone.

Pogrzeb powinien nastąpić jak najszybciej po śmierci; jeśli nie tego samego (lub następnego) dnia, jak opisano w Biblii hebrajskiej, to najwyżej kilka dni później i tylko po to, aby bliscy krewni mogli zebrać się, aby złożyć hołd. W Ameryce wiele społeczności żydowskich ogranicza opóźnienie maksymalnie do trzech dni. Chociaż odraczanie pogrzebu jest niepożądane, pochówki nigdy nie powinny odbywać się w szabat ani w święta żydowskie.

Tradycyjnie Żydzi chowani są tylko na cmentarzu żydowskim, a najlepiej w rodzinie. Tam, gdzie nie jest to możliwe, Żydów należy chować poza grobami nie-Żydów. W normalnych warunkach ziemia nad grobem Żyda nie powinna być naruszona, a rozbiórka jest zabroniona; gdy grób jest otwierany lub zakłócany przez żywioły, profanację lub inne przyczyny, zwyczaje nakazują natychmiastowe ponowne pochowanie szczątków. Zakres żydowskich zwyczajów w tej kwestii jest teraz bardzo szeroki, aw niektórych społecznościach żydowskich, zwłaszcza w Ameryce Północnej, nie ma zakazów ich ekshumacji, zwłaszcza w celu zebrania członków rodziny na wspólnym gruncie.

Żydowski pogrzeb to symboliczne pożegnanie zmarłych, często proste i krótkie. Zamiast pocieszać żałobników (uważanych za niemożliwe tak szybko po śmierci, a przed pogrzebem), służba ma na celu uhonorowanie zmarłych. Przed pogrzebem najbliższa rodzina rozdziera szaty lub symboliczną wstążkę; zobacz więcej na temat zwyczajów żałobnych poniżej. W domu zmarłych lub na cmentarzu (w niektórych gminach w synagodze) można odmawiać pochwałę lub hespedię, często recytuje się lub śpiewa psalmy i modlitwę żałobną (El malei rachamim). Ciało jest odprowadzane na miejsce grobu przez żałobników przed lub po ceremonii ustnej; towarzyszenie zmarłym jest uważane za wysoki znak szacunku. Podczas wielu tradycyjnych pogrzebów trumna będzie przenoszona z karawanu do grobu w siedmiu etapach, z symboliczną przerwą po każdym etapie.

Chociaż tradycje różnią się znacznie, jeśli chodzi o rozmieszczenie grobów na cmentarzu, jednym z powszechnych zwyczajów w Europie Środkowo-Wschodniej jest wykopanie grobu tak, aby ciało leżało na nim oś wschód-zachód, z głową na zachodnim końcu i stopami na wschodzie; jest to symboliczne, jeśli nie faktycznie zwrócone w stronę Jerozolimy. Właściwa głębokość grobów zależy również bardziej od lokalnego zwyczaju niż recepty. W niektórych miejscach zagęszczenie grobów w ograniczonej przestrzeni cmentarza wymagało grzebania niedawnych zmarłych nad już pochowanymi; na tej podstawie rozwinął się zwyczaj, że późniejsze pochówki powinny być rozmieszczone sześć szerokości dłoni nad wcześniejszymi.

W obecności świty trumna jest opuszczana do grobu, a grób jest napełniany; przynajmniej pierwsze łopaty ziemi kładą żałobnicy, aż do zakrycia trumny. Można odmówić kadisz pogrzebowy. W niektórych regionach żałobnicy mogą położyć kamień na zakrytym grobie i prosić zmarłych o przebaczenie za wszelką niesprawiedliwość, jaką popełnili wobec zmarłego. Wychodząc z cmentarza lub przed powrotem do domów, świta myje ręce, co symbolizuje starożytny zwyczaj oczyszczania się po kontakcie ze zmarłymi.

Zakończenie pogrzebu oznacza przejście żałoby po zmarłym. bliska rodzina; Teraz obecny rabin i inni członkowie świty składają kondolencje. Zobacz poniżej, aby uzyskać więcej informacji na temat praktyk żałobnych przed i po pogrzebie.

Żałoba

Doświadczenie bólu po śmierci ukochanej osoby jest powszechne. Tradycja żydowska uważa nadmierną żałobę za niepożądaną i przedstawia szereg rytuałów według określonego harmonogramu, aby pomóc najbliższej rodzinie i przyjaciołom zmarłych przejść przez żal.

W chwili śmierci okres intensywnego żałoba (aninut) zaczyna się i trwa do pogrzebu. Zakłada się, że najbliższa rodzina jest zbyt zdenerwowana, aby wchodzić w interakcje z innymi; wraz z podjęciem czynności związanych z przygotowaniem ciała i przygotowaniem pogrzebu, inni będą unikać wypowiadania słów pocieszenia i jakiegokolwiek znaczącego okazywania własnego żalu.Goście odwiedzający dom będą milczeć, chyba że żałobnicy zwrócą się do nich bezpośrednio.

Na cmentarzu lub w kaplicy pogrzebowej, a także przed rozpoczęciem nabożeństwa, bliscy krewni zmarłych zwykle stoją i rozszarpują (tj. podrzeć lub przeciąć) ich szaty w akcie zwanym keriah; biblijny Jakub zrobił to, kiedy myślał, że krew na płaszczu Józefa oznacza śmierć jego syna, a Dawid zrobił to samo w przypadku śmierci Saula. Akt zaspokaja emocjonalną potrzebę chwili, jako ujście dla udręki, iz tego powodu jest zwykle ograniczony tylko do najbliższej rodziny. Rozdarcie szaty może również odsłonić serce w symbolicznym akcie, który reprezentuje rzeczywiste rozdarcie serca i że żałobnik nie może już dłużej okazywać miłości ukochanemu. W niektórych społecznościach wstążki noszone na pogrzebie reprezentują szaty i zamiast tego są rozdarte. Zasady keriah są zakodowane dla kogo, kiedy, gdzie i jak, aby można było osiągnąć odpowiedni szacunek i ulgę.

Tradycyjne okresy żałoby są dobrze określone i zapisane w kalendarzu. Pierwszy okres, zwany sziwa (hebr. Siedem), to okres głębokiej żałoby trwający tydzień od powrotu rodziny zmarłego do domu po pogrzebie. Pierwszy posiłek w domu (seudat havraah, posiłek kondolencyjny) jest zazwyczaj przygotowywany przez sąsiadów dla rodziny i obejmuje potrawy symboliczne dla życia, takie jak jajka na twardo, chleb i duszona soczewica; w niektórych tradycjach brak dziur w jajach oznacza również, że pogrążeni w żałobie nie potrafią wyrazić smutku słowami. W tygodniu sziwy żałobnicy zakrywają lustra, palą świece, siadają na niskich stołkach lub na podłodze i powstrzymują się od pracy lub czytania, wychodzenia z domu, prysznica lub kąpieli, golenia, noszenia skórzanych butów lub biżuterii, słuchania muzyki i stosunki seksualne. Często odwiedzający kontynuują przygotowywanie posiłków dla domu i powstrzymują się od inicjowania rozmów. Rodzina może prowadzić nabożeństwo modlitewne w domu, ale może również nie kontaktować się z gośćmi.

Przez pierwsze trzydzieści dni po pogrzebie (w tym sziwa), w okresie znanym jako shloshim (z hebrajskiego słowa oznaczającego trzydzieści), żałobnikom nie wolno żenić się lub uczęszczać na świąteczne posiłki, a mężczyźni powstrzymują się od golenia lub ścinania włosów. Zmarli mogą być uhonorowani przez innych uczących się Tory w ich imieniu.

W przypadku utraty rodzica pełne dwanaście miesięcy (shneim asar chodesh) liczone jest od dnia śmierci, podczas którego ograniczenia trwają do zastosowania w przypadku świątecznych okazji, zwłaszcza podczas odtwarzania muzyki. Żałobnicy nadal odmawiają kadisz (modlitwa, która chwali wielkość Boga, ale nie wspomina o śmierci, aby podkreślić, że wiara trwa w obliczu śmierci), jako część nabożeństw w synagodze przez jedenaście miesięcy.

rocznica śmierci w kalendarzu żydowskim nazywana jest w jidysz jahrtzeit lub jorcayt, czyli po hebrajsku nachala, a każdego roku w tym dniu bliscy zmarłego zapalają świecę przez 24 godziny i czytają kadisz żałobnika. Przy takich okazjach wiele rodzin również przekazuje datki i stara się czynić dobre uczynki na pamiątkę zmarłych. W niektórych tradycjach rodzina pości również z okazji rocznicy.

Groby można odwiedzać w dowolnym momencie; niektóre społeczności mają zwyczaje odwiedzania w dni postne i przed świętami, a zwłaszcza w trzydzieści dni i rocznicę śmierci.

Pozostawianie kwiatów nie jest tradycyjną żydowską praktyką. Powszechnie przestrzeganą tradycją jest kładzenie małego kamienia na grobie lewą ręką, nawet na grobach kogoś, kogo odwiedzający nigdy nie znał. To pokazuje, że ktoś odwiedził miejsce grobu i jest to forma doglądania grobu. W czasach biblijnych nie używano nagrobków; groby oznaczono stosami kamieni, więc umieszczając je lub wymieniając, utrwala się istnienie tego miejsca.

Grobowce i macewy

Chociaż rozmieszczenie kamieni oznaczających Żydów groby są dziś bardzo powszechne, nie jest nakazane przez prawo żydowskie i nie jest powszechne; groby biednych Żydów, którzy nie mają rodziny, czasami nie są oznakowane, nawet dzisiaj. W dawnych czasach nie używano żadnego wpisanego markera, chociaż miejsca grobów oznaczano czasem zwykłym filarem (mazzebah) lub kamieniem, aby wskazać miejsce i jako ostrzeżenie przed tumah (nieczystością lewicką), a płaskie kamienie umieszczano nad lub obok niektórych groby jako obrona przed padliną zwierząt. Później kamienne budynki lub kopuły zostały umieszczone nad grobami niektórych zamożnych rodzin, a praktyka umieszczania napisów na grobach żydowskich wzrosła w późnych czasach greckich i rzymskich.

Tradycja umieszczania znaków na żydowskich grobach istniała w Europie co najmniej od końca pierwszego tysiąclecia i została przywieziona z Żydami do Europy Środkowo-Wschodniej; praktyka pozostała zwyczajowa, ale nie obowiązkowa, a na większości cmentarzy znajdowały się nieoznakowane groby. W całym regionie rozpowszechniono typowe aszkenazyjskie formy oznaczeń: pionowa płyta macew o kształcie głównie prostokąta z widocznymi polami na napisy. Do XVI wieku w niektórych miejscowościach popularne były również fałszywe sarkofagi, a od XVIII wieku niektóre grobowce wyjątkowych uczonych, rabinów lub świętych mężów były budowane z ohelem (dosłownie „namiotem”), prostą konstrukcją pokrywającą grób.

Czas wzniesienia kamienia pamięci w miejscu grobu różni się w zależności od regionu i żydowskich ruchów religijnych; najwcześniej jest pod koniec sziwy, ale powszechna praktyka, zwłaszcza u potomków Żydów z Europy Środkowo-Wschodniej w krajach zachodnich należy zaczekać do pierwszego yahrtzeitu lub roku po pochówku.

Umiejscowienie i orientacja macewy przy grobie również znacznie się różni, nawet w obrębie regionów. Jedną z powszechnych praktyk w regionie wokół Rohatyna było umieść marker na końcu grobu, z napisem odwróconym od ciała, tak aby odwiedzający nie stój nad ciałem, aby przeczytać napis. Ale kontrastujące przykłady można znaleźć w wielu miejscach, a różnice występują nawet na poszczególnych cmentarzach. Innym mylącym elementem dla współczesnych gości jest to, że niektóre nagrobki nie są dosłownie „nagrobkami”, ale są umieszczane u stóp zmarłego.

Aż do XIX wieku w Europie Środkowo-Wschodniej najpowszechniejszym materiałem na groby markery były wykonane z drewna, z wyjątkiem tych upamiętniających bardzo zamożnych. Większość macew to proste deski z malowanymi obrazami lub inskrypcjami wyrytymi w drewnie. Biorąc pod uwagę brak trwałości materiału, bardzo niewiele z tych drewnianych znaczników przetrwało, tak że ocalałe znaki w kamieniu więcej niż 200 lat reprezentują tylko warstwy zamożniejsze. Malowano też wczesne tablice kamienne, z tej farby niewiele zachowało się. Najstarsze kamienne tablice znane w okolicach Rohatyna pochodzą z XVI w. W Busku (od północy) i Buczaczu ( na południowy wschód).

Zaczęła pojawiać się sztuka figuratywna g na macewach w regionie do połowy XVII wieku, ewoluując od formalnego stylu barokowego do inspirowanego barokiem stylu sztuki ludowej, który trwał aż do Zagłady. Wiele fragmentów kamiennych macew wydobywanych w okolicach Rohatyna i zwracanych na tamtejsze cmentarze żydowskie przedstawia elementy architektoniczne oraz zwierzęta, drzewa i kwiaty, żydowskie przedmioty rytualne, takie jak kandelabry i dzbany, a także wiele innych symboli nazw, zawodów i statusu umarłych. W XX wieku, a zwłaszcza w okresie międzywojennym, projekt niektórych macew stał się bardziej powściągliwy w liternictwie i pozbawiony ozdób, zwłaszcza gdy był wykonany z twardszych materiałów, takich jak granit.

Do XIX wieku mogiła napisy na markerach malowano lub grawerowano prawie w całości w języku hebrajskim (z niekiedy aramejskimi ozdobnikami na epitafiach uczonych elit); niektóre napisy zdradzają słabą znajomość języka przez kamieniarzy. Ponieważ żydowskie zwyczaje religijne i społeczne ewoluowały w XIX wieku w Rohatynie i innych miejscach we wschodniej Galicji, a zwłaszcza wraz z postępującą asymilacją i podziałami w społecznościach żydowskich w miastach, w inskrypcjach mazevah pojawiły się inne języki, w tym niemiecki (znakami hebrajskimi) w okresie międzywojennym polski (alfabetem łacińskim).

Epitafia na kamieniach na przestrzeni wieków przyjęły ustandaryzowany format, z formułą otwarcia, formułą zamknięcia oraz blokiem informacyjnym z nazwami i datami kluczy zmarłego. W opisach zmarłego posługiwano się ustalonymi frazami, często wypełniając większość epitafium, a cechy wyróżniające były rzadkie; czasami wymienia się nazwisko sławnego lub szanowanego krewnego, co pomaga w identyfikacji zmarłego. Funkcja pomocna we współczesnym badaniu epitafiów: często poetyckie pochwały tworzą akrostyk, w którym imię zmarłego zapisywane jest jako pierwsza litera każdego wiersza.

Aby uzyskać więcej informacji o sztuce i znaczenie macew w Rohatynie, zobacz naszą stronę Zapisane w kamieniu.

Ta strona jest częścią serii poświęconej kulturze żydowskiej w Rohatynie i nie tylko.

Źródła

YIVO Encyklopedia Żydów w Europie Wschodniej: artykuły na temat cyklu życia; Śmierć i umarli; Nagrobki

Praskie cmentarze żydowskie (Pražské židovské hřbitovy); tekst Arno Paříka i Vlastimili Hamáčkovej; zdjęcia: Dana Cabanová i Petr Kliment; Židovské muzeum v Praze; Praga, 2008.

Wikipedia: artykuły o Szeolu; Używanie psalmów w rytuale żydowskim; Żałoba w judaizmie; Kadisz; Siedmiodniowa żałoba; Kittel

Żydowska Wirtualna Biblioteka: artykuł o śmierci

Rabin Moyshe Leib Kolesnik; komunikacja osobista, 4 stycznia 2017 r.

Chabad.org: artykuł na temat Żydowskiej drogi w śmierci i żałobie

Nekropol.com: artykuł o żydowskich tradycjach: śmierć i żałoba (po rosyjsku)

USA Komisja ds. Ochrony Dziedzictwa Ameryki za Granicą: Cmentarze Żydowskie, Synagogi i Miejsca Masowych Grobów na Ukrainie, 2005, s. 31.