Aan de redacteur:
Een 34-jarige vrouw aangeboden voor evaluatie van een droge mond en pijnloos peeling van het mondslijmvlies gedurende 2 maanden. Ze ontkende alle andere huiduitslag, droge ogen, vulvaire of vaginale pijn of recent haarverlies. Een recente antinucleaire antilichaamtest was negatief. De medische geschiedenis van de patiënt was verder onopvallend en haar huidige medicatie omvatte alleen multivitaminen.
Bij mondeling onderzoek bleek dat er grijswit weefsel op het mondslijmvlies en de mondbodem losliet (figuur 1). Nadat het weefsel met de hand was verwijderd met een tongblad, was de mucosale basis normaal van kleur en textuur. De patiënt ontkende bruxisme, bijten in het slijmvlies of ander oraal trauma, of het gebruik van tabak of niet-steroïde ontstekingsremmers.
Figuur 1. Bij mondeling onderzoek werd afbladderend grijswit weefsel op het mondslijmvlies en de mondbodem onthuld.
Biopsieën van het mondslijmvlies werden uitgevoerd om erosieve lichen planus en auto-immuun blaarvorming uit te sluiten. Microscopie bracht parakeratose en intracellulair oedeem van het slijmvlies aan het licht. Een intra-epitheliale spleet op het parakeratotische oppervlak was ook aanwezig (Figuur 2). Er werd een minimale ontsteking opgemerkt. Schimmelkleuring en directe immunofluorescentie waren negatief.
Figuur 2. Intra-epitheliaal lineair spleet in het parakeratotische oppervlak met intracellulair oedeem aanwezig in het bovenste eenderde tot de helft van de stratum spinosum (H & E, originele vergroting × 20).
Het grijswitte klinische uiterlijk van het mondslijmvlies leek op leuk oedeem, maar het afbladderingsfenomeen was ongebruikelijk. Histologisch heeft leuk oedeem typisch een parakeratotisch en acantotisch epitheel met uitgesproken intracellulair oedeem van de doornuitsteeksels.1,2 Onze patiënt vertoonde intracellulair oedeem met de bijkomende bevinding van een oppervlakkige intra-epitheliale spleet. Deze kenmerken waren consistent met de waargenomen mucosale vervelling en normale weefselbasis en leidden tot onze diagnose van leuk oedeem met mucosale afschilfering. Dit klinische en histologische beeld werd eerder beschreven in een ander rapport, maar een veroorzaker kon niet worden geïdentificeerd.2
Omdat leuk oedeem secundair kan zijn aan chemisch of mechanisch trauma3, stelden we de hypothese dat de tandpasta van de patiënt de veroorzaker. Nadat ze het gebruik van haar gewone tandpasta had gestaakt en de rest van haar routine voor mondhygiëne ongewijzigd had gehouden, was de toestand van de patiënt binnen twee dagen verdwenen. De patiënte kon niet vaststellen hoelang ze de tandpasta had gebruikt voordat de symptomen begonnen.
Zowel ons geval als een rapport in de literatuur suggereren dat leuk oedeem met slijmvliesafschilfering het gevolg kan zijn van contactmucositis voor mondhygiëne producten.3 Rapporten in de tandheelkundige literatuur suggereren dat een mogelijke oorzaak van schilfering van het mondslijmvlies de gevoeligheid is voor natriumlaurylsulfaat (SLS), 1,4 een ingrediënt dat wordt gebruikt in sommige tandpasta’s, waaronder degene die door onze patiënt wordt gebruikt. De patiënt is sindsdien overgestapt op een tandpasta die geen SLS bevat en is asymptomatisch gebleven. Ze was niet bereid om een SLS-bevattend product opnieuw te introduceren voor verdere evaluatie.
Natriumlaurylsulfaat is een sterk anionisch detergent dat vaak wordt gebruikt als schuimmiddel in tandreinigingsmiddelen.4 In producten met hogere concentraties SLS incidentie van orale epitheliale afschilfering neemt toe. Van triclosan is aangetoond dat het beschermt tegen dit irriterende fenomeen.5 Interessant genoeg bevatte de SLS-bevattende tandpasta die door onze patiënt werd gebruikt geen triclosan.
Hoewel leukoedeem en slijmvliesafschilfering veroorzaakt door mondverzorgingsproducten goed beschreven zijn in In de tandheelkundige literatuur is het belangrijk dat dermatologen zich bewust zijn van dit fenomeen, aangezien de differentiële diagnose auto-immuunblaren omvat en erosieve lichen planus, waarvoor dermatologische verwijzing kan worden aangevraagd. Verdere studies van SLS en andere ingrediënten van tandpasta zijn nodig om vast te stellen of vervelling van het mondslijmvlies voornamelijk wordt veroorzaakt door SLS of een ander ingrediënt.
