Devoon is een tijdsinterval van 416 tot 359 Ma in het Paleozoïcum. Het is vernoemd naar het typegebied van Devon (ZW Engeland). De meeste van zijn stratigrafie (stadia van het Devoon) werden echter vastgesteld in de fossielhoudende mariene afzettingen van de Ardennen (België). De basis wordt gekenmerkt door Monograptus uniformia a graptoliet, en de top door Gattendorfia, een ammonoid cephalopd.

Ongewervelde dieren uit het Devoon zijn in wezen de soorten die in het Ordovicium (505-440 Ma) zijn gevestigd. De eerste spinnen, duizendpoten en insecten verschijnen in het Devoon, maar het Devoon wordt het “tijdperk van de vissen” genoemd, aangezien zoetwater- en zeesoorten zich vermenigvuldigen.

Bewijs uit het Devoon ondersteunt het idee dat de huidige continenten verenigd in een enkele continentale massa genaamd “The Old Red Sandstone Land Mass” die Gondwana, Laurentia en Baltica verenigt. Laurentia en Baltica werden tijdens het vroege tot midden Devoon aan elkaar gehecht door de Caledonische gebergtevorming. Tijdens het midden- tot laat-Carboon kwam Gondwana in botsing met Laurasia (dwz Laurentia + Baltica) tijdens de Variscan Orogeny.

Terug naar boven

(From: http://www.palaeos.com/)

Terwijl continenten samenkwamen in gebieden met lage breedtegraad (zie reconstructie hierboven), opende een grote warme epicontinentale zee nieuwe ecologische niches die snel werden gekoloniseerd door een reeks van mariene soorten waaronder: gastropoden, brachiopoden, koralen, koppotigen en vissen.

De zeespiegel was wereldwijd hoog en een groot deel van het land lag onder ondiepe zeeën, waar tropische riforganismen floreerden. Elders bedekte een enorme diepe oceaan de rest van de planeet. De aanwezigheid van wijdverspreide riffen en afzettingen van verdamping geeft aan dat het klimaat warm en mild was over de hele wereld, en over het algemeen droog. Het was een “broeikas” -tijdperk.

Soorten zeeleven: in de Devoonzeeën werden sponzen vertegenwoordigd door nieuw ontwikkelde kiezelhoudende vormen, waarvan er vele leken op de moderne Venus-bloemenmand. De associatie tussen algen, sponzen en koralen die begon in het Ordovicium zette zich voort, met bloeiende riffen die gedijen in de warme ondiepe zeeën. Gedurende deze tijd bereikten niet alleen de hylaesponges, rugose en tabulaire koralen (hieronder weergegeven) maar ook de brachiopoden hun hoogtepunt in aantal en diversiteit. Vooral de spiriferide brachiopoden waren er in overvloed. Onder weekdieren, terwijl gastropoden, tweekleppige dieren en nautiloidea doorgaan met weinig verandering ten opzichte van het Siluur, markeren de eerste ammonoïden het begin van een belangrijke nieuwe fase van de evolutie van weekdieren. Trilobieten namen over het algemeen af, maar een paar groepen bleven overvloedig en enkele gigantische vormen ontwikkelden zich, zoals de enorme stekelige Terataspis grandis (30 tot 60 cm). De toename van zwemmende roofdieren (zoals nieuwe vormen van vissen en koppotigen) kan hebben bijgedragen aan de achteruitgang van de trilobieten. Het Devoon zag de snelle evolutie van de diversificatie van vissen, vooral de placodermi, primitieve haaien, Actinopterygii (conventionele beenvissen of straalvinvissen). Deze evolutionaire straling is zo uitgesproken dat het Devoon “het tijdperk van de vissen” wordt genoemd.

Aardse leven: Veel geleedpotigen, waaronder zeeschorpioenen, spinachtigen (spinnen en hun verwanten) en primitieve vleugelloze insecten vielen het land binnen. Tegen het einde van de periode trekken de eerste visachtige tetrapoden aan land. Zaaddragende planten (Gymnosperms) verschenen ook tijdens het laatste Devoon. Zaden betekenen een vrijheid van afhankelijkheid van vochtige habitats voor voortplanting, en laten planten toe om uit te breiden naar drogere gebieden.
Er is een grote massa-extinctie tijdens het laat-Devoon (de zogenaamde Frasnian-Famennian gebeurtenis). De tabulaat-stromatoporoïde riffen verdwijnen volledig, met koralen die zo ernstig zijn gedecimeerd dat uitgebreide rifbouw pas plaatsvond tijdens het Trias met de evolutie van een nieuwe groep rifvormende koralen, de scleractijnen. Brachiopoden, trilobieten en primitieve visgroepen waren ofwel verminderd of volledig gedood, evenals veel planktonische en nektonische (drijvende en zwemmende) dieren. De planktonische graptolieten en enigmatische tentaculieten sterven uit en trilobieten worden sterk verminderd. Tropische taxa werden het zwaarst getroffen. Het effect op terrestrische ecosystemen was niet zo uitgesproken.
Er zijn verschillende oorzaken gesuggereerd. Globale afkoeling gekoppeld aan de Gondwaanse ijstijd is voorgesteld als de oorzaak van het Devoon uitsterven, zoals ook werd vermoed in het geval van de terminale uitsterving van het Ordovicium. Ondersteuning voor deze hypothese komt voort uit het feit dat de vormen van het zeeleven die het meest door het uitsterven werden getroffen, het warme tot tropische water waren.Een andere hypothese is dat milieuveranderingen op zeeniveau en klimaatverandering in combinatie met een buitenaardse impact (komeet / asteroïde) een wereldwijde afkoeling veroorzaakten. Er zijn verschillende inslaglocaties waarvan bekend is dat ze de juiste potentiële leeftijd hebben om bij dit uitsterven betrokken te zijn geweest. Maar noch de ijstijd of de impacthypothese wordt ondubbelzinnig ondersteund door de beschikbare gegevens.

Terug naar boven

Gastropoden

NB: De classificatie van fossielen volgt de classificatie van levende organismen:

I- Prokaryoten (cel zonder kernen) –

I.1 Archaeabacteria (ook wel Archaea genoemd) oude bacteriën gevonden in extreme omgevingen zoals hete bronnen.
I .2 Eubacteriën staan ook bekend als echte bacteriën, inclusief het soort dat infecties veroorzaakt.

2-eukaryoten (cel met nucleis) – ze zijn onderverdeeld in vier koninkrijken:

Gasteropoda, als Pelecypoda en Cephalopoda, is een klasse van de phyllum Mollusca. Gasteropods worden gekenmerkt door een spiraalvormige schaal die geen interne kamers bevat.

Loxonema-

Terug naar boven

Brachiopoden

Brachiopoden zijn zeedieren die op het eerste gezicht op mosselen lijken, maar in tegenstelling tot de schelp van tweekleppige brachiopoden is gemaakt van twee ongelijke helften. Ze verschillen ook behoorlijk van kokkels in hun anatomie, en ze zijn niet nauw verwant aan de weekdieren. Net als de phyllum Mollusca, is Brachiopods een phyllum van Lophotrochozoa, daarom zijn Brachiopoden lophophorates, en dus verwant aan de Bryozoa en Phoronida.

Hoewel ze in de huidige zeeën zeldzaam lijken, zijn ze eigenlijk vrij algemeen. Ze wonen echter vaak in zeer koud water, hetzij in poolgebieden of op grote diepten in de oceaan, en worden daarom niet vaak aangetroffen. Er zijn ongeveer 300 levende soorten brachiopoden. Ondanks hun relatieve onbekendheid hebben brachiopoden tegenwoordig een lange levensduur. en een rijke paleontologische geschiedenis. Tijdens het Paleozoïcum waren ze buitengewoon overvloedig. Ze verspreidden zich in een aantal verschillende morfologieën en namen zelfs deel aan de opbouw van oude riffen. Aan het einde van het Paleozoïcum werden ze gedecimeerd door de ergste massa-uitsterving aller tijden, het Permo-Trias-evenement. Hun aantal is sinds die tijd nog nooit zo groot geweest.

Xystostrophia en Anthiris

Cyrtospirifer

Spinnela Yassensis uit de Yassensis-kalksteen.

Spinela en crinoides.

Lingula

Terug naar boven

Cephalopoden

Cephalopod (Cambrium tot heden), een lid van de Cephalopoda, een klasse van hooggeorganiseerde zeeschaaldieren uscs waarvan inktvis, octopus, inktvis en nautilus levende vertegenwoordigers zijn. Hun squelet, als er een is, is gemaakt van eenkamerige eenkleurige schaal, voornamelijk samengesteld uit aragoniet. De shell kan intern of extern zijn.

ORTHOCERATOIDEA- De leden van deze subklasse staan bekend om de bijzondere versiering op hun schelpen . Hun orthoconische of cyrtocone (licht gebogen) schaal heeft ringen, groeven en / of kleur. Secundaire afzettingen in de schaal zijn goed ontwikkeld. Ze gingen het fossielenarchief binnen in het Ordovicium en vertrokken in het Carboon. Ze zijn de waarschijnlijke voorouder van andere koppotigen.

Orthoceras:

Orthoceras uit de Yassensis-kalksteen (Good Hope Resort).

AMMONOIDEA- Hun schalen zijn recht tot strak spiraalvormig en bevatten interne kamers.Aan hun oppervlak vertonen de ammonietschalen complexe hechtingen die van soort tot soort verschillen. Net als de bactritoïden hebben ze een bolvormige protoconch en een marginale siphuncle. Ze kwamen het fossielenbestand binnen in het Devoon en vertrokken in het Krijt bij de beroemde K / T-grens.

Ammonoidea uit de Yassensis-kalksteen (Good Hope Resort).

NAUTILOIDEA – Dit waren de eerste koppotigen die in het fossielenarchief verschenen. Ze verschenen in het late Cambrium en breidden zich snel uit. De enige overlevende Nautiloidea zijn leden van het geslacht Nautilus (foto in kop van pagina). De leden van de subklasse Nautiloidea hebben orthoconische of opgerolde schalen. Veel van de rechte Nautiloidea’s scheiden afzettingen af in hun oudere kamers om hun schelpen neutraal drijfvermogen te geven.

Terug naar boven

Koralen

Koralen behoren tot klasse Anthozoa.
Rugose-koralen – (Midden-Ordovicium tot Boven-Perm) De buitenhuid van de corallum, de epitheca, kan transversaal gerimpeld zijn, vandaar de naam “rugose”. Ze variëren van eenvoudige solitaire tot complexe koloniale types. In tegenstelling tot tabulata waren rugose-koralen geen rifbouwers.

Cystiphiyllum (Solitaris)

Solitair en aan de rechter Cystiphyllum conifollis-

Onder Metriophyllum van de Warroo-kalksteen.

Solitair van de Yassensis-kalksteen (Good Hope Resort)

Hexagonaria –

Hexagonaria, tabellarische doorsnede loodrecht en parallel aan corallium.

Koralen in tabelvorm – Uitgestorven groep ( Beneden-Ordovicium tot Perm) van koloniale koralen gekenmerkt door slanke koralen met prominente tabulae en verminderde of afwezige septa (scheidingswanden). Koralen in tabellen waren rifbouwers.

Structuur en polijst plaat van favosite-

Thamnopora (de linksboven grenst aan een brachiopode). De onderste twee afbeeldingen tonen Thamnopora van de Yassensis-kalksteen.

Favosites-

Favosite van Yassensis kalksteen.

Syringopora uit de Yassensis kalksteen.

Overige

Stromatoporoids_

Stromatopora gekenmerkt door prominente mameloenen met opening van astrorhizale kanalen op hun toppen.

Actinostroma-

Receptaculites – Receptaculites werd lange tijd aan sponzen toegewezen, maar het werd beschouwd als de fossiele overblijfselen van kalkalgen. Ze leefden van het lagere Ordovicium tot en met het Perm. De gevonden exemplaren zijn meestal bolvormig tot schotelvormig en hebben een diameter van enkele cm tot meer dan een halve meter. Het oppervlak is bedekt met rechthoekige platen die zijn gerangschikt in elkaar kruisende sets van patronen met de klok mee en tegen de klok in.

Receptaculieten uit de Receptaculites kalksteen in de Taemas serie.Weergave in sectie (bovenste twee afbeeldingen) weergave van boven (onderste twee afbeeldingen)

Crinoïden: terwijl de crinoïden de dominante stekelhuidigen waren van de Paleozoïcum met meer dan 6000 beschreven soorten, er leven tegenwoordig slechts 600 soorten. Het taxon Crinoidea werd in 1821 opgericht door J.S. Miller die de gesteelde crinoïden uit de zeesterrengroep Stellarides trok. Crinoïde morfologie onthult hun voorouders van stekelhuidigen; ze hebben de karakteristieke pentamerale symmetrie, kalkhoudende platen en het eigenaardige watervasculaire systeem met de bijbehorende ambulacrale groeven en buisvoeten.
Gesteelde crinoïden, of “zeelelies” omdat ze op bloemen lijken, maar in feite dieren zijn. Hun stengels bestaan uit talloze ronde platen die op elkaar zijn gestapeld. Crinoïden leefden gehecht aan de bodem en filterden voedseldeeltjes uit de stroom die er langs stroomde.

De vroegste fossiele crinoïde was mogelijk Echmatocrinus, van de beroemde Burgess Shale uit het midden Cambrium; sommige paleontologen zijn echter van mening dat Echmatocrinus geen echte crinoïde was. Aan het begin van het Ordovicium bloeiden veel groepen stekelhuidigen, vooral de crinoïden. De crinoïden waren de meest voorkomende groep stekelhuidigen van het vroege Ordovicium tot het late Paleozoïcum, toen ze, samen met de rest van de stekelhuidigen, bijna uitstierven tijdens het uitsterven van het Perm-Trias.

Crinoide-ossiculen uit de Yassensis-kalksteen (volgende twee foto’s) en een uitzicht vanaf de crinoïdale kalksteen.

Bryozoën: Bryozoën, of” mosdieren “, zijn waterorganismen , die voor het grootste deel in kolonies van met elkaar verbonden weinige tot miljoenen individuen leven. Enkele tot vele miljoenen van deze individuen kunnen één kolonie vormen. Sommige bryozoën bedekken rotsachtige oppervlakken, schelpen of algen. Bryozoïsche kolonies variëren van millimeters tot meters in grootte, maar de individuen waaruit de kolonies bestaan, zijn zelden groter dan een millimeter. Kolonies kunnen worden aangezien voor hydroïden, koralen of zelfs zeewieren.
Elk individu of dierentuin is ingesloten in een omhulsel van weefsel, het zooecium, dat bij veel soorten een stijf skelet van calciumcarbonaat afscheidt. Elke dierentuin in de elektronenmicroscoop is minder dan een millimeter lang en heeft een enkele opening, de opening. Door deze opening steekt de lophophore, een ring van trilharen tentakels gecentreerd op de mond, uit om kleine voedseldeeltjes op te vangen. De lophophore kan zeer snel worden teruggetrokken door gespecialiseerde oprolmechanismen, en de opening wordt gesloten door een deurachtig operculum, zichtbaar op sommige zooiden.

De oudst bekende fossiele bryozoën, waaronder vertegenwoordigers van beide grote mariene groepen, de Stenolaemata (tubula bryozoën) en Gymnolaemata (doosachtige bryozoën), verschijnen in het vroege Ordovicium. Het is aannemelijk dat de Bryozoa in het Cambrium hebben bestaan, maar om een andere reden zacht van vorm waren of niet bewaard zijn gebleven; misschien zijn ze rond deze tijd geëvolueerd uit een phoronid-achtige voorouder.

De stenolaemate bryozoën straalden snel uit in het vroege Paleozoïcum en zijn zeer karakteristieke fossielen van Paleozoïsche gesteenten, die soms een aanzienlijke bijdrage leveren aan de vorming van riffen, kalkhoudende schalie en kalksteen. Ze omvatten vormen met robuuste skeletten, zoals de trepostoom Hallopora; dergelijke vormen kwamen veel voor in ondiepe waterhabitats die tegenwoordig worden gedomineerd door koralen. Er waren ook vormen met delicate, vertakte waaierachtige skeletten, zoals de hieronder afgebeelde fenestraten. Met uitzondering van één orde van stenolematen, de Tubuliporata of Cyclostomata, werden al deze Paleozoïsche bryozoïsche geslachten ernstig getroffen door het uitsterven van het Perm.

Polypora en Rhombopora.

Trilobieten: deze hebben gesegmenteerde schaal die over de breedte in drie delen is verdeeld. Ze zijn een soort geleedpotigen.

Phacops: een trilobiet die uitsluitend in het Devoon voorkomt.

Terug naar boven