Het rijk van Mali was een van de grootste rijken in de West-Afrikaanse geschiedenis en strekte zich op zijn hoogtepunt uit van de Atlantische kust tot centrale delen van de Sahara-woestijn. Het rijk werd in 1235 CE gesticht door de legendarische koning Sundiata en duurde tot het begin van de 17e eeuw. De beroemdste heerser van het rijk heette Mansa Musa, en kroniekschrijvers van die tijd schreven dat hij, toen hij op bedevaart naar Mekka reisde, zoveel goud deelde dat hij een grote inflatie veroorzaakte die een decennium duurde.

Geschiedenis

Het Mali-rijk is ontstaan met de consolidatie van verschillende kleine Malinké-koninkrijken in Ghana rond de gebieden van de bovenste rivier de Niger. Het meeste van wat bekend is over de vroege geschiedenis van het rijk van Mali, werd in de jaren 1300 en 1400 verzameld door Arabische geleerden. Een koning genaamd Sumanguru Kanté regeerde het Susu-koninkrijk, dat in het begin van de 13e eeuw het Malinké-volk had veroverd. De koning die bekend staat als Sundiata (ook wel gespeld als Sunjata) organiseerde het Malinké-verzet tegen het Susu-koninkrijk, en volgens veel historici, zoals Conrad David en Innes Gordon, heeft Sundiata Mali gesticht toen hij Sumanguru Kanté versloeg in 1235.

De ontwikkeling van het rijk begon in de hoofdstad Niani, die toevallig ook de geboorteplaats was van de stichter van het rijk en koning Sundiata. Sundiata bouwde een enorm rijk dat zich uitstrekte van de Atlantische kust ten zuiden van de Senegal-rivier tot Goa in het oosten van de Midden-Niger-bocht.

Economie en samenleving in het rijk van Mali

Het Mali-rijk bestond uit afgelegen gebieden en kleine koninkrijken. Al deze koninkrijken beloofden trouw aan Mali door jaarlijkse eerbetoon aan te bieden in de vorm van rijst, gierst, lansen en pijlen. Mali bloeide op van de belastingen die van zijn burgers werden geïnd, en alle goederen die het rijk binnenkwamen en verlaten, werden zwaar belast terwijl alle goudklompjes eigendom waren van de koning. Goudstof kon echter worden verhandeld en op bepaalde tijden werd goudstof als betaalmiddel gebruikt, samen met zout en katoenen stoffen. Kaurischelpen uit de Indische Oceaan werden later gebruikt als betaalmiddel in de binnenlandse handel van de Westelijke Sahara.

Mali, en vooral de stad Timboektoe, was beroemd als een leercentrum en spectaculaire architectuur zoals de Sankara Madrassa – een groot leercentrum – en de Universiteit van Sankore, die lang na het einde van het rijk van Mali een groot aantal astronomen, geleerden en ingenieurs voortbracht. Men neemt aan dat de Franse koloniale bezetting heeft bijgedragen aan de achteruitgang van de kwaliteit van het onderwijs door de universiteit.

Hoewel Mali een monarchie was die werd geregeerd door de Mansa of Meester, was een groot deel van de staatsmacht in handen van gerechtsfunctionarissen. Dit betekende dat het rijk verschillende perioden van instabiliteit en een reeks slechte heersers kon overleven. Het rijk van Mali was ook een multi-etnisch en meertalig rijk, en de islam was de dominante religie.

Leiderschap

Mali’s heersers namen de titel ‘Mansa’ aan. De oprichter van Mali, Sundiata, vestigde zich stevig als een sterke leider in zowel religieuze als seculiere zin, bewerend dat hij een directe band had met de geesten van het land, waardoor hij de beschermer van de voorouders werd. Zijn rijk strekte zich uit van de rand van het woud in het zuidwesten door het grasland van de Malinké tot aan de Sahel en de zuidelijke Sahara-havens van de Walatta en Tandmekka, en Arabische geleerden schatten dat Sundiata ongeveer 25 jaar regeerde en stierf in 1255. p>

Ondanks de grote omvang van het rijk van Mali werd het vaak geplaagd door onvoldoende leiderschap. Toch wordt Sundiata’s zoon Mansa Wali, die de volgende koning werd, beschouwd als een van de machtigste heersers van Mali. Mansa Wali zou op zijn beurt worden opgevolgd door zijn broer Wati, die werd opgevolgd door zijn broer genaamd Kahlifa. Kahlifa werd gezien als een bijzonder slechte heerser, en sommige kroniekschrijvers beschrijven hoe hij pijl en boog zou gebruiken om mensen te vermoorden voor vermaak. Vanwege zijn wanbestuur werd Kahlifa afgezet en vervangen door een kleinkind van Sundiata genaamd Abu Bakr. Abu Bakr was als zoon door Sundiata geadopteerd, hoewel hij een kleinkind was en de zoon van de dochter van Sundiata, wat zijn aanspraak op de troon enorm zou hebben versterkt.

De leiderschapsproblemen in het Malinese rijk zou doorgaan na de hemelvaart van Abu Bakr. Abu Bakr werd afgezet bij een staatsgreep door een man genaamd Sakura, die ofwel een slaaf of een militaire commandant was. De lage status van Sakura impliceert misschien dat de koninklijke familie veel van haar populariteit onder Het gewone volk. Sakura’s regering zou echter ook een moeilijke periode zijn; nadat hij zich tot de islam had bekeerd, ondernam Sakura een pelgrimstocht naar Mekka, maar werd tijdens zijn terugreis in de stad Tadjoura door het Danakil-volk vermoord. waarom Sakura in Tadjoura was, aangezien het geen natuurlijke route was om van Mekka naar Mali terug te keren, en ook om welke redenen hij werd vermoord.Sommigen suggereren dat hij werd vermoord omdat de Danakil zijn goud wilde stelen.

Sakura’s opkomst aan de macht laat ons ook zien dat de heersende familie, en de Mansa, beperkte macht hadden in het rijk van Mali en dat de officieren van de rechtbank oefende in vergelijking daarmee een aanzienlijke macht uit. Het rijk van Mali was georganiseerd in provincies met een strikte hiërarchische structuur waarin elke provincie een gouverneur had en elke stad een burgemeester of mochrif. Grote legers werden ingezet om eventuele opstanden in de kleinere koninkrijken te stoppen en de vele handelsroutes veilig te stellen. De decentralisatie van de macht naar lagere niveaus van overheidsbureaucratie door gerechtsfunctionarissen, samen met een strikte hiërarchische structuur, was een deel van de reden waarom het Malinese rijk zo stabiel was ondanks een reeks slechte heersers. Ondanks ruzies binnen de heersende familie, betekende de deconcentratie van de bestuursmacht van de staat door middel van lagere structuren dat het rijk vrij goed kon functioneren. In tijden van goede heersers zou het rijk zijn grondgebied uitbreiden, waardoor het een van de grootste rijken in de West-Afrikaanse geschiedenis werd.

De beroemde Mansa Musa

Het was in deze context dat de Het rijk van Mali’s beroemdste heerser, Mansa Musa, besteeg de troon. Er wordt door historici over gedebatteerd of Mansa Musa de kleinzoon was van een van de broers van Sundiata, waardoor hij de achterneef van Sundiata werd, of dat hij de kleinzoon van Abu Bakr was. Wat bekend is, is dat Mansa Musa zich bekeerde tot de islam en in 1324 een pelgrimstocht naar Mekka onderging, vergezeld van 60.000 individuen en grote hoeveelheden goud. Zijn vrijgevigheid was zogenaamd zo groot dat hij tegen de tijd dat hij Mekka verliet elk goudstuk dat hij had meegenomen had gebruikt, en geld moest lenen voor de terugreis.

Mansa Musa stond bekend als een wijze en efficiënte heerser, en een van zijn grootste prestaties was zijn opdracht voor enkele van de grootste gebouwen van Timboektoe. In 1327 werd de Grote Moskee in Timboektoe gebouwd en Timboektoe zou later een leercentrum worden. Aan het einde van het bewind van Mansa Musa had hij de Sankara Madrassa gebouwd en gefinancierd, die vervolgens een van de grootste leercentra in de islamitische wereld wordt en op dat moment de grootste bibliotheek in Afrika. De Sankara Madrassa heeft naar schatting tussen de 250.000 en 700.000 manuscripten gehuisvest, waarmee het de grootste bibliotheek in Afrika is sinds de Grote Bibliotheek van Alexandrië. Sommige bronnen beweren dat Mansa Musa tijdens zijn bewind 24 steden veroverde met het omliggende land, waardoor het rijk enorm werd uitgebreid. Mansa Musa wordt geschat te zijn gestorven in 1337, en zou de titel van Mansa doorgeven aan zijn zoon Mansa Maghan.

De Grote Moskee van Timboektoe

Het verval van het Mali-rijk

De periode van 1360 – 1390 was een tijd van problemen voor het rijk van Mali. Het rijk leed onder verschillende slechte heersers met korte regeringen. De troon wisselde van eigenaar tussen verschillende leden van de heersende familie en werd op een gegeven moment ingenomen door een man genaamd Mahmud, die niet uit Mali kwam en ook geen deel uitmaakte van de heersende familie. Uiteindelijk slaagde Mansa Mari Djata II erin de troon voor de heersende dynastie te herwinnen, maar zijn despotische heerschappij vernietigde de staat. Net als in voorgaande jaren was het een gerechtsambtenaar die het rijk weer op het goede spoor bracht na een reeks slechte heersers. Mari Djarta, een ‘wazir’ (minister), nam de macht over en regeerde, in wezen als regentes, via koning Mansa Musa II. Tijdens het bewind van Mari Djarta (ook bekend als Mari Djarta III) zou het rijk van Mali een deel van de macht herstellen die het had verloren tijdens de voorafgaande 30 jaar van wanbestuur en burgeroorlog.

Mansa Musa II stierf in 1387 en werd opgevolgd door zijn broer Mansa Magha II, die ook de marionet zou zijn van machtige rechtbankfunctionarissen. Na een jaar werd Mansa Musa II gedood, waarmee een einde kwam aan de lijn van koningen die afstammen van Mansa Musa I. Dit veroorzaakte het verval van het rijk van Mali en in 1433 werd de stad veroverd door Toeareg-nomaden. Gedurende de volgende 100 jaar zou het rijk langzaamaan plaatsmaken voor de Songhay-veroveraars uit het oosten, en tegen de 16e eeuw was het teruggebracht tot slechts zijn kernlanden van Malinké. Tijdens de 17e eeuw had Mali ingebroken in een aantal kleine onafhankelijke chiefdoms en dus was het Mali-rijk niet langer de supermacht die het op zijn hoogtepunt was geweest.

Eindnoten

Innes, Gordon. 1974. Sunjata: Three Mandinke Versions. School of Oriental and African Studies University of London. Male Street, Londen. Pagina 1. ↵

Ibid. ↵

Ibid. Pagina 17. ↵

Gordon. 1974. Sunjata: Three Mandinke Versions. School of Oriental and African Studies University of London. Male Street, Londen. Pagina 1. ↵

Innes, Gordon. 1974. Sunjata: Three Mandinke Versions. School of Oriental and African Studies University of London. Male Street, Londen. Pagina 1. ↵

Ibid. ↵

Shuriye, Abdi O. en Ibrahim, Dauda Sh. 2013.”De beschaving van Timboektoe en de betekenis ervan in de islamitische geschiedenis” in Mediterranean Journal of Social Sciences MCSER Publishing, Rome-Italy Vol 4 No 11 October 2013. Pagina 697. ↵

Ibid. Pagina 698. ↵

Ibid. ↵

Ibid. ↵

Ibid. Pagina 44. ↵

Ibid. ↵

Ibid .. ↵

Levtzion, N. 1963. “The Thirteenth- and Fourteenth-Century Kings of Mali” in Journal ↵

Ibid. ↵

Ibid. ↵

Ibid. Pagina 344. ↵

Ibid. ↵

Ibid. Pagina 345 .. ↵

Ibid. ↵

Beckingham, C.F. 1953. “Bulletin of the School of Oriental and African Studies” in African Studies. Bulletin of the School of Oriental and African Studies / Volume 15 / Issue 02 / juni 1953, pp 391-392. ↵

Ibid . ↵

Ibid. ↵

McDowell, Linda en Mackay, Marilyn. 2005. Docentenhandleiding voor wereldgeschiedenisverenigingen uit het verleden. Portage en Main Press. Winnipeg, Canada. Pagina 246. ↵

Ibid. ↵

Ibid. Pagina 17. ↵

Ibid. ↵

Ibid. ↵

Ibid. ↵

Shuriye, Abdi O. en Ibrahim, Dauda Sh. 2013. “De beschaving van Timboektoe en de betekenis ervan in de islamitische geschiedenis” in Mediterranean Journal of Social Sciences MCSER Publishing, Rome-Italy Vol 4 No 11 October 2013. Page 697. ↵

Ibid. ↵

Ibid. ↵

Ibid. Pagina 351. ↵

Ibid. ↵

Ibid. ↵

Ibid. ↵

Ibid. pagina 56. ↵

Ibid. ↵

Hunwick, John O. 2000. “Timbuktu” in Encyclopaedia of Islam. Volume X (2e ed.) , Leiden: Brill, pp. 508-510. Pagina 508. ↵

Ibid. ↵