Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen mogelijk schadelijke stoffen door antigenen te herkennen en erop te reageren. Antigenen zijn stoffen (meestal eiwitten) op het oppervlak van cellen, virussen, schimmels of bacteriën. Niet-levende stoffen zoals gifstoffen, chemicaliën, medicijnen en vreemde deeltjes (zoals een splinter) kunnen ook antigenen zijn. Het immuunsysteem herkent en vernietigt, of probeert te vernietigen, stoffen die antigenen bevatten.

De cellen van uw lichaam bevatten eiwitten die antigenen zijn. Deze omvatten een groep antigenen die HLA-antigenen worden genoemd. Uw immuunsysteem leert dat beschouwen deze antigenen als normaal en reageren er gewoonlijk niet op.

INNATE IMMUNITY

Aangeboren of niet-specifieke immuniteit is het afweersysteem waarmee u bent geboren. Het beschermt u tegen alle antigenen. Aangeboren immuniteit omvat barrières die voorkomen dat schadelijke materialen uw lichaam binnendringen. Deze barrières vormen de eerste verdedigingslinie in de immuunrespons. Voorbeelden van aangeboren immuniteit zijn:

• Hoestreflex
• Enzymen in tranen en huidoliën
• Slijm, dat bacteriën en kleine deeltjes vasthoudt
• Huid
• Maagzuur

Aangeboren immuniteit komt ook voor in een proteïne-chemische vorm, genaamd aangeboren humorale immuniteit. Voorbeelden zijn het lichaamscomplementsysteem en stoffen die interferon worden genoemd en in terleukin-1 (wat koorts veroorzaakt).

Als een antigeen voorbij deze barrières komt, wordt het aangevallen en vernietigd door andere delen van het immuunsysteem.

VERWORVEN IMMUNITEIT

Verworven immuniteit is immuniteit die ontstaat bij blootstelling aan verschillende antigenen. Uw immuunsysteem bouwt een verdediging op tegen dat specifieke antigeen.

PASSIEVE IMMUNITEIT

Passieve immuniteit is te wijten aan antilichamen die in een ander lichaam dan het uwe worden geproduceerd. Baby’s hebben passieve immuniteit omdat ze worden geboren met antilichamen die via de placenta van hun moeder worden overgedragen. Deze antilichamen verdwijnen tussen de leeftijd van 6 en 12 maanden.

Passieve immunisatie kan ook het gevolg zijn van injectie van antiserum, dat antilichamen bevat die worden gevormd door een andere persoon of dier. Het biedt onmiddellijke bescherming tegen een antigeen, maar biedt geen langdurige bescherming. Immuunserumglobuline (gegeven voor blootstelling aan hepatitis) en tetanus-antitoxine zijn voorbeelden van passieve immunisatie.

BLOEDCOMPONENTEN

Het immuunsysteem omvat bepaalde soorten witte bloedcellen. Het bevat ook chemicaliën en eiwitten in het bloed, zoals antilichamen, complementeiwitten en interferon. Sommige van deze vallen direct vreemde stoffen in het lichaam aan, en andere werken samen om de cellen van het immuunsysteem te helpen.

Lymfocyten zijn een soort witte bloedcellen. Er zijn B- en T-type lymfocyten.

• B-lymfocyten worden cellen die antilichamen produceren. Antilichamen hechten zich aan een specifiek antigeen en maken het voor de immuuncellen gemakkelijker om het antigeen te vernietigen.
• T-lymfocyten vallen antigenen rechtstreeks aan en helpen de immuunrespons onder controle te houden. Ze geven ook chemicaliën af, bekend als cytokines, die de volledige immuunrespons regelen.

Terwijl lymfocyten zich ontwikkelen, leren ze normaal gesproken het verschil te zien tussen uw eigen lichaamsweefsels en stoffen die normaal niet in uw lichaam voorkomen. Zodra B-cellen en T-cellen zijn gevormd, zullen een paar van die cellen zich vermenigvuldigen en uw immuunsysteem “geheugen” bieden. Hierdoor kan uw immuunsysteem sneller en efficiënter reageren de volgende keer dat u aan hetzelfde antigeen wordt blootgesteld. In veel gevallen zal het voorkomen dat u ziek wordt. Een persoon die bijvoorbeeld waterpokken heeft gehad of die is ingeënt tegen waterpokken, is immuun voor weer waterpokken.

ONTSTEKING

De ontstekingsreactie (ontsteking) treedt op wanneer weefsels worden beschadigd door bacteriën, trauma, toxines, hitte of een andere oorzaak. De beschadigde cellen geven chemicaliën af, waaronder histamine, bradykinine en prostaglandinen. Deze chemicaliën zorgen ervoor dat bloedvaten vloeistof in de weefsels lekken, waardoor zwelling ontstaat. Dit helpt de vreemde substantie te isoleren van verder contact met lichaamsweefsels.

De chemicaliën trekken ook witte bloedcellen aan, fagocyten genaamd, die ziektekiemen en dode of beschadigde cellen “eten”. Dit proces wordt fagocytose genoemd. Fagocyten sterven uiteindelijk. Pus wordt gevormd uit een verzameling dood weefsel, dode bacteriën en levende en dode fagocyten.

IMMUUNSYSTEEMAANDOENINGEN EN ALLERGIEËN

Immuunsysteemaandoeningen treden op wanneer de immuunrespons gericht is op lichaamsweefsel, excessief is of ontbreekt. Allergieën hebben betrekking op een immuunrespons op een stof die door de meeste mensenlichamen als onschadelijk wordt beschouwd.

IMMUNISATIE

Vaccinatie (immunisatie) is een manier om de immuunrespons op gang te brengen.Kleine doses van een antigeen, zoals dode of verzwakte levende virussen, worden gegeven om het “geheugen” van het immuunsysteem te activeren (geactiveerde B-cellen en gesensibiliseerde T-cellen). Door het geheugen kan uw lichaam snel en efficiënt reageren op toekomstige blootstellingen.

COMPLICATIES DOOR EEN VERANDERDE IMMUUNRESPONS

Een efficiënte immuunrespons beschermt tegen vele ziekten en aandoeningen. Door een inefficiënte immuunrespons kunnen ziekten zich ontwikkelen. Te veel, te weinig of een verkeerde immuunrespons veroorzaakt aandoeningen van het immuunsysteem. Een overactieve immuunrespons kan leiden tot de ontwikkeling van auto-immuunziekten, waarbij antilichamen worden gevormd tegen de eigen weefsels van het lichaam.

Complicaties van veranderde immuunresponsen zijn onder meer:

• Allergie of overgevoeligheid
• Anafylaxie, een levensbedreigende allergische reactie
• Auto-immuunziekten
• Graft-versus-host-ziekte, een complicatie van een beenmergtransplantatie
• Immunodeficiëntiestoornissen
• Serumziekte
• Afstoting van transplantaten