The Black Mountains, onderdeel van het Breacon Beacons National Park, in Wales, de Jones-hoofdstad van de wereld. (Foto: Nick / flickr)

In 2006 kwamen 1.224 Joneses naar de stad Cardiff in Wales met slechts één missie: zichzelf zijn.

Bij aankomst in het Millennium Center van de stad werden ze begroet met live optredens van Grace Jones en de operasopraan Dame Gwyneth Jones. Videoboodschappen van steun werden verzonden door de actrice Catherine Zeta-Jones en de zanger Tom Jones. Tegen het einde van de avond hadden ze met succes het record gebroken van de grootste bijeenkomst van mensen met dezelfde achternaam ter wereld, meer dan een verdubbeling van de eerdere inspanning van een verzameling Norbergs in Zweden.

De keuze van Wales voor een dergelijke oproeping was een no-brainer. Jones is een van de meest populaire achternamen ter wereld, maar Wales is de hoofdstad van Jones. Bijna 15 procent van de bevolking deelt de achternaam, waardoor een ware overvloed aan Joneses in het kleine land ontstaat. Toen Wales in 2008 deelnam aan het Six Nations Rugby Championship, waren er inderdaad zeven spelers in het 15-man tellende team genaamd Jones, wat af en toe voor de commentatoren zorgde.

Tom Jones, een van de meer bekende Welsh Joneses. (Foto: Nick Webb / flickr)

We definiëren onszelf door onze namen. Ze zijn de betekenaars van onze individualiteit, woorden die bij de geboorte speciaal voor ons zijn gekozen. Dus wat gebeurde er waardoor een Victoriaanse genealoog kon verklaren dat de naam Jones “in Wales een eeuwigdurende incognito is”? Hoe is het om op een plek te wonen waar, volgens dezelfde genealoog, iemand die je naam op straat roept “zou aangeven niemand in het bijzonder “?

Tot het midden van de 15e eeuw bloeide Wales met een verbazingwekkende verscheidenheid aan nomenclatuur. Dit was gedeeltelijk te danken aan de 9e-eeuwse Welshe koning en allround topman, Hywel the Good , die verklaarde dat Welshmen, om land te bezitten, hun nakomelingen moesten traceren naar de oorspronkelijke bezitters van het land. Met de toevoeging van het handige deelwoord ‘ap’ (wat ‘zoon van’ betekent) werden namen draagbare genealogieën die werden gebruikt om een lijst van voorvaders van de persoon. Deze patroniemnamen konden bijna voor onbepaalde tijd doorlopen, zodat een handvat als ‘Iwan ap Gwalchmai ap Gruffud ap Milyr ap Llewelyn ap Gwasmihangel’ niet ongewoon zou zijn geweest.

Grace Jones, wh o trad op in 2006 in Cardiff als onderdeel van de poging tot grootste bijeenkomst van mensen met dezelfde achternaam ter wereld. (Foto: Aurelien Guichard / flickr)

Deze met speeksel doordrenkte voorouderlijke appèl kreeg echter de doodsteek in 1536 toen Henry VIII – zelf nauwelijks een model van cognominale originaliteit – besloot om Wales op te nemen in het naburige Engeland. De Act of Union die werd opgesteld, verklaarde dat Engels de enige taal van de rechtbanken zou zijn en dat degenen die de Welshe taal gebruikten geen openbaar ambt zouden bekleden. In het verleden werden ouders die hun kind vernoemd zouden hebben naar de oude heidense helden en goden van Wales, zoals Llywarch of Gwalchmai, nu gedwongen te kiezen uit een klein mandje met politiek gepaste verengelste namen zoals John en David.

Wat de algemene ongerustheid over de doopvonten in Wales nog groter maakte, was het feit dat Henry net Engeland had losgekoppeld van de katholieke kerk, zo gekke medeklinkerzware katholieke devotionele namen als Gwasdewi (toegewijde van St. aartsengel Michael), werden ook uitgesloten. Zoals professor Prys Morgan, co-auteur van de essentiële voorlezing voor het slapengaan, Welshe achternamen, beschrijft, klampten de Welsh zich vast aan de patronymische naamgevingstraditie, maar deze naam moest nu worden vastgesteld, niet bij elke generatie. De populariteit van John als een veilige apolitieke naam – de Welshe taal bevat niet eens een letter “J” – zag Jones (“John’s zoon”) zich al snel als een lopend vuurtje door de valleien verspreiden.

Meer Joneses: Catherine Zeta-Jones en Michael Douglas. (Foto: David Shankbone / WikiCommons CC BY 3.0)

Eeuwenlang werd de naam Jones dus een soort anti-identiteit, een naam die je niet in de problemen bracht, een naam waarvan de alomtegenwoordigheid zelf een een soort anonimiteit.

Dit begon te veranderen in 1913 toen de cartoonist Arthur “Pop” Momand een stripverhaal creëerde genaamd Keeping up with the Joneses. De strip behandelde de beproevingen van het moderne Amerikaanse leven en hoewel de Joneses in het verhaal worden nooit gezien, er wordt constant op gezinspeeld.De uitdrukking werd een afkorting voor sociaal klimmen en de economische zorgen die verband hielden met wat Thorstein Veblen ‘opvallende consumptie’ noemde. Als zodanig werd de naam “Jones” een soort moderne “everyman”, een symbool van de hedendaagse zwakheden van de mensheid.

Great Jones Street in Manhattan. (Foto: Luca Vanzella / flickr)

Begin jaren vijftig begon er een nieuwe verschuiving plaats te vinden. De naam Jones kreeg steeds opwindender connotaties. “Mr. Jones” was beatnik-jargon voor een drugsdealer, de frequentie van de naam gaf een codenaam-achtige anonimiteit voor illegale deals. Vervolgens werd “Jonesing” een verlangen naar heroïne en veranderde langzaam in elk verlangen of verlangen. We ‘jones’ nu voor een donut of voor een frisdrankje (sommigen suggereren dat ‘Jonesing’ zijn naam ontleent aan de drugsverslaafde Jones Alley in New York City). Door snelheid op te pikken op de rug van deze hippe straatreferenties, transformeerden de namen Jones zichzelf nog verder. Volgens Cassell’s Dictionary of Slang betekende ‘jones’ niet alleen een zwarte persoon, maar ook een eufemisme voor een penis, zoals herdacht in het kronkelende Frank Zappa-lied ‘Jones Crusher’. De naam Jones was al zo lang vierkant dat hij nu cool was.

Een beroemde fictieve Jones: de poster voor Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull. (Foto: suzie / flickr)

De aantrekkingskracht van Jones zit in het woord zelf. Arthur Momand was oorspronkelijk van plan geweest om zijn strip “Keeping Up With the Smiths” te noemen, maar had de voorkeur gegeven aan “the Joneses” als meer welluidend. Met zijn enkele beklemtoonde lettergreep die uit de mond glijdt bijna voordat het is begonnen, werd Jones de perfecte achternaam, niet voor saaiheid maar voor avontuur. Cleopatra Jones, Jessica Jones, Indiana Jones en Jughead Jones zijn allemaal fictieve karakters van opmerkelijk cool met bijpassende namen. In deze namen fungeert Jones als de solide heteroman naar de losbandige voornaam, een zoete buddy die een jachtgeweer berijdt op de benaming postkoets.

Maar zelfs in zijn alomtegenwoordigheid is Jones zeker niet de enige. In 2007 stal een bijeenkomst van 1488 Gallaghers in Letterkenny, Ierland, het record van de grootste bijeenkomst van mensen met dezelfde achternaam. Joneses hebben echter nog steeds reden om te vieren. Wat begon als een naam van onderwerping en afgedwongen anonimiteit, werd langzaam, in de loop van een half millennia, een naam van funky, viriel avontuur.