Een goed ding is de aanbevelingsfunctie van Vox. In elke editie vind je nog een ding uit de wereld van cultuur dat we sterk aanbevelen.

Het is 1812 in Moskou. Napoleon is Rusland binnengevallen, en hij komt elke dag dichter bij de stad. Keizer Alexander I heeft de stad achter zich gelaten en de inwoners weten niet zeker wat ze nu moeten doen. Dus in plaats van voorzorgsmaatregelen te nemen, bij afwezigheid van wat voelt als een autoriteitsfiguur die weet wat hij doet, besluiten de inwoners van Moskou in plaats daarvan gewoon een leuke tijd te hebben.

Dit moment wordt afgebeeld door Leo Tolstoj in zijn uitgestrekte, intimiderende roman War and Peace, waar hij schrijft (vertaling door Louise en Aylmer Maude):

Met de vijandelijke nadering van Moskou, de mening van de Moskovieten over hun situatie werd niet ernstiger maar werd juist nog frivole, zoals altijd gebeurt bij mensen die een groot gevaar zien naderen. Bij het naderen van gevaar zijn er altijd twee stemmen die met gelijke kracht in de menselijke ziel spreken: men zegt een man heel redelijk dat hij de aard van het gevaar en de middelen om eraan te ontsnappen moet overwegen; de ander, nog redelijker, zegt dat het te deprimerend en pijnlijk is om aan het gevaar te denken, aangezien de mens niet bij machte is alles te voorzien en de algemene gang van zaken af te wenden, en daarom is het beter te negeren wat pijnlijk is tot het komt, en na te denken over wat aangenaam is. In eenzaamheid luistert een man over het algemeen naar de eerste stem, maar in de samenleving naar de tweede. Zo was het nu met de inwoners van Moskou. Het was lang geleden dat mensen in Moskou even homo waren als dat jaar.

Ik las die passage half juli, en het stopte me dood in mijn tracks. Ik ging terug om het nog een keer te lezen – het voelde zo specifiek voor de wereld van Tolstojs creatie, maar ook voor nu. Wat leeft er in de Verenigde Staten in 2020 anders dan een samenleving van mensen die proberen te negeren wat pijnlijk is totdat het komt, om na te denken over wat aangenaam is?

Alle excuses die mensen geven waarom ze Oorlog en vrede niet willen lezen – het is verpletterend lang, het heeft 5 miljard karakters, het bevat lange uitweidingen over de aard van de geschiedenis (inclusief een 35 pagina’s tellend subtweet van de historici van Tolstoj’s dag dat eindigt de roman) – zijn redelijk. Het is een lang boek, en het heeft veel karakters. Het duurt lang om te lezen.

Maar misschien heb je nu wel tijd. En wat je waarschijnlijk zult ontdekken als je dieper en dieper in het boek komt, is dat het heerlijk leesbaar is. Op plotniveau is War and Peace een ingewikkeld ontworpen soapserie over een handvol Russische families wier levens elkaar kruisen en exploderen in de loop van een aantal gedenkwaardige jaren, met als hoogtepunt de invasie van Napoleon in Rusland en de daaropvolgende verbranding van Moskou in 1812. Het boek heeft vechtscènes. Het heeft romantiek. Het heeft komedie – ik was verrast door hoe grappig Tolstoj is, gezien de reputatie van het boek als saai. Het heeft veel plotwendingen.

En te midden van dat alles zul je enkele van de meest suggestieve geschriften in de geschiedenis vinden – zelfs als Tolstoj misschien de beroemdste passage van het boek volgt (waarin de dood is afgebeeld vanuit het standpunt van een hoofdpersonage) met ongeveer 20 pagina’s waarin werd beweerd dat Napoleon totaal overschat was.

Terwijl ik las, had ik het gevoel dat ik de manier waarop Tolstoj’s schrijven in Oorlog en vrede had invloed op film en televisie, vooral op de manier waarop Tolstoj schrijft vanuit het oogpunt van één personage totdat ze een ander hoofdpersonage ontmoeten, en vervolgens het verhaal uit handen geeft. Het boek voelt, voor de hele wereld, als een Steadicam in een flitsende film met veel lange takes, die de ene acteur een tijdje volgt voordat hij de andere volgt. En het is allemaal decennia vóór de uitvinding van de film geschreven.

Er zijn meer redenen om War and Peace te lezen dan dat je kunt opscheppen over War and Peace. Die redenen worden op dit moment in het bijzonder genoemd, in een tijd waarin het voelt alsof de samenleving misschien een onwaarschijnlijk wonder nodig heeft om gered te worden. Tolstoj is op een unieke manier in beslag genomen door de aard van de geschiedenis en de manieren waarop de geschiedenis niet wordt geleid door grote mannen, maar door grote groepen mensen die bijeen zijn gekomen om hun wil te laten gelden voor het verloop van menselijke gebeurtenissen. Vaak mislukken collectieve bewegingen. Maar soms slagen ze erin, en door dat te doen, veranderen ze de wereld.

Het is moeilijk om de manieren waarop de kleine acties van veel mensen meetbare impact te maken, te dramatiseren, omdat onze hersenen zich graag vastklampen aan bijzondere hoofdrolspelers. Tolstoj’s oplossing voor deze aanleg is briljant. In plaats van de geschiedenis in beeld te brengen, portretteert hij de levens van gewone mensen in het aangezicht ervan.Wanneer hij helemaal moet inzoomen om over grote gebeurtenissen te praten, neemt hij een extreem brede kijk van God, een waarin de auteur zelf spreekt met de 20/20 achteraf van iemand die naar het verleden kijkt. Maar hij verschuift de kadrering van het boek zelden naar een middellange afstand, bijvoorbeeld door alle bewegingen binnen een individuele strijd weer te geven, als hij de kennis van wat er gebeurt niet kan centreren in het perspectief van een van zijn vele onuitwisbare personages.

Geschiedenis, zo betoogt War and Peace, is gemaakt door mensen, die op hun beurt worden beperkt door de geschiedenis. U kunt niet helemaal aan uw omstandigheden ontsnappen, maar u kunt hopen ze te veranderen. De concepten van zowel vrije wil als determinisme zijn uiteindelijk verkeerd, omdat je een product bent van de wereld waarin je leeft, maar je kunt ook kleine veranderingen in die wereld aanbrengen. En die kleine veranderingen worden gecombineerd met de kleine veranderingen van anderen, wat neerkomt op een beweging. En als ze op de juiste manier worden aangestuurd door een leider of een regering, kunnen ze oplopen tot iets dat nog groter is.

War and Peace begrijpt dat dit voor iedereen geldt. Napoleon is een mythische figuur, maar ook gewoon een vent. Hij eet en slaapt en schijt zoals iedereen, en zijn ambities en enorme successen maken hem niet noodzakelijkerwijs beter of zelfs effectiever dan wij allemaal. Tolstoj beweert niet helemaal dat de plaats van Napoleon aan het hoofd van een enorm leger dat Europa domineerde een totaal ongeval was, maar hij beweert wel dat het leger Napoleon heeft geschapen en niet omgekeerd. We zitten allemaal gevangen in de golf van geschiedenis.

Ik las dit boek samen met een vriend, die tijdens onze laatste bespreking ervan opmerkte dat ze op dit moment, als ze naar de wereld om ons heen kijkt, een bitter pessimisme vermengd met enorm optimisme. Het is heel gemakkelijk om alle manieren te zien waarop de wereld waarin onze kinderen opgroeien, in stof kan afbrokkelen, maar het wordt ook steeds meer mogelijk om te zien op welke manieren gewone mensen de kans kunnen grijpen om iets beters op te bouwen. Geschiedenis wordt door niemand geschreven, want geschiedenis wordt door iedereen geschreven.

Oorlog en vrede heeft een groot aantal thema’s, maar dat is misschien wel de centrale: we zijn allemaal mensen die de geschiedenis schrijven die latere generaties lees erover, zelfs als we het ons niet realiseren. Elke actie die we ondernemen, maakt er een klein merkteken op, zelfs als dat merkteken uiteindelijk (onvermijdelijk) wordt gewist. Niets is zeker, totdat het is. En dat is wanneer dingen veranderen, in positieve of negatieve zin.

War and Peace is overal verkrijgbaar waar boeken worden verkocht. De meeste mensen zweren bij de vertaling van Richard Pevear en Larissa Volokhonsky, die mijn vriend las, maar ik heb een fijne oude tijd gehad met de vertaling van Constance Garnett, die uit de gratie is geraakt. In elke vertaling is het een goed boek!

Word jij onze 20.000ste supporter? Toen de economie in het voorjaar achteruitging en we lezers om financiële bijdragen begonnen te vragen, wisten we niet zeker hoe het zou gaan. Tegenwoordig kunnen we nederig zeggen dat bijna 20.000 mensen hebben gechipt. De reden is zowel mooi als verrassend: lezers vertelden ons dat ze zowel bijdragen omdat ze uitleg waarderen als omdat ze waarderen dat andere mensen er ook toegang toe hebben. We hebben altijd geloofd dat verklarende journalistiek essentieel is voor een functionerende democratie. Dat is nog nooit zo belangrijk geweest als vandaag, tijdens een volksgezondheidscrisis, protesten tegen raciale gerechtigheid, een recessie en presidentsverkiezingen. Maar onze onderscheidende verklarende journalistiek is duur, en met alleen advertenties kunnen we deze niet blijven creëren met de kwaliteit en het volume dat dit moment vereist. Uw financiële bijdrage is geen donatie, maar helpt Vox voor iedereen gratis te houden. Draag vandaag bij vanaf slechts $ 3.